Ποιο το προφίλ του αυτόχειρα στην Ελλάδα και πόσες τελικά αυτοκτονίες καταγράφτηκαν από το 2003; Γιατί επιλέγουν τη "βουτιά στο κενό" περισσότερο στο Στρατό Ξηράς; Μπορούμε εμείς οι ίδιοι να προλάβουμε εν δυνάμει αυτοχειρίες; Και τελικά πόσο πίσω είναι η Ελλάδα στη στήριξη οικογενειών που έχασαν ένα δικό τους πρόσωπο; Το WE καταγράφει 10 αλήθειες που πρέπει να γνωρίζουμε
Γνωρίζατε ότι στην Ελλάδα, σε κάθε γυναίκα που αυτοκτονεί αντιστοιχούν πάνω από 4 αυτοκτονίες ανδρών; Και παρ' όλο που οι άνδρες αυτοκτονούν συχνότερα από τις γυναίκες, τελικά αποδείχτηκε ότι οι γυναίκες προχωρούν σε περισσότερες απόπειρες; Γνωρίζατε επίσης, ότι η Κρήτη αποδείχτηκε το 2012 η "πρωταθλήτρια" Περιφέρεια σε αυτοπυροβολισμούς, δηλητηριάσεις και "βουτιές στο κενό"; Και τελικά, πώς μπορούμε να προλάβουμε ένα συγγενή ή φίλο από εν δυνάμει αυτοχειρία; "Να θυμάστε ότι αυτό το μυστικό, δεν μπορείτε να το κρατήσετε για τον εαυτό σας", συνιστούν κοινωνικοί σύμβουλοι και ψυχολόγοι που εργάζονται 24 ώρες το 24ωρο στο τμήμα αυτοκτονιών της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης "Κλίμακα" και την τηλεφωνική γραμμή του 1018.
Το WE του NEWS 247 επισκέφτηκε τα γραφεία της Οργάνωσης στο Γκάζι, συνομίλησε με ψυχιάτρους και σάς παρουσιάζει αριθμούς, αλήθειες και ψέματα που πρέπει να γνωρίζουμε για τις αυτοκτονίες στη χώρα μας.
1. Πόσοι αυτοκτόνησαν στην Ελλάδα από το 2003;
Την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα είχαμε συνολικά 3.593 θανάτους από αυτοκτονίες. Ωστόσο, εκτιμάται ότι στην πραγματικότητα οι αυτοκτονίες είναι πολύ περισσότερες αυτών, που καταγράφονται.
Αναλυτικότερα τα δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ:
* Το 2003 καταγράφηκαν 375 αυτοκτονίες (306 άνδρες και 69 γυναίκες)
* Το 2004 καταγράφηκαν 353 αυτοκτονίες (285 άνδρες και 68 γυναίκες)
* Το 2005 καταγράφηκαν 400 αυτοκτονίες (321 άνδρες και 79 γυναίκες)
* Το 2006 καταγράφηκαν 402 αυτοκτονίες (330 άνδρες και 72 γυναίκες)
* Το 2007 καταγράφηκαν 328 αυτοκτονίες (268 άνδρες και 60 γυναίκες)
* Το 2008 καταγράφηκαν 373 αυτοκτονίες (268 άντρες και 65 γυναίκες)
* Το 2009 καταγράφηκαν 391 αυτοκτονίες (333 άντρες και 58 γυναίκες)
* Το 2010 καταγράφηκαν 377 αυτοκτονίες (336 άντρες και 41 γυναίκες)
* Τo 2011 καταγράφηκαν 477 αυτοκτονίες (393 άντρες και 84 γυναίκες)
* Το 2012 καταγράφηκαν 508 αυτοκτονίες (417 άντρες και 91 γυναίκες)
Ωστόσο, σύμφωνα με το τμήμα αυτοκτονιών της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης "Κλίμακα" , η τάση που καταγράφεται για τα έτη 2013 και 2014, εμφανίζει σημάδια μείωσης. Πιο αναλυτικά, το πρώτο οκτάμηνο του 2013 οι αυτοκτονίες ήταν 229 (193 άνδρες και 36 γυναίκες), ενώ το ίδιο διάστημα του 2014, οι αυτοκτονίες διαμορφώνονται σε 209 (173 άνδρες και 36 γυναίκες). "Τα έτη αυτά μειώθηκαν οι αυτοκτονίες, αλλά σχεδόν διπλασιάστηκαν οι κλήσεις στην τηλεφωνική γραμμή πρόληψης αυτοκτονιών - 1018, χωρίς όμως να έχουν καταγραφεί επίσημα στοιχεία", μάς ενημερώνει ο επιστημονικός διευθυντής της Κλίμακας και ψυχίατρος Κυριάκος Κατσαδώρος.
2. Ποιο φύλο κρατά "τα σκήπτρα" στις αυτοκτονίες;
Στην Ελλάδα για κάθε γυναίκα που αυτοκτονεί, αντιστοιχούν πάνω από 4 αυτοκτονίες ανδρών. Παρ', όλο που οι άνδρες αυτοκτονούν συχνότερα από τις γυναίκες, οι γυναίκες κάνουν περισσότερες απόπειρες.
Πιθανές εξηγήσεις είναι η υψηλότερη παρορμητικότητα και επιθετικότητα των ανδρών, η απροθυμία τους να αναζητήσουν βοήθεια σε σχέση με τις γυναίκες, η επιλογή πιο βίαιων λύσεων στα προβλήματά τους - και άρα η περισσότερο συχνή χρήση θανατηφόρων μεθόδων.
3. Ποιο το προφίλ του αυτόχειρα ;
Αρσενικό φύλο, μέσης ηλικίας, με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο ή άνεργος που ζει μοναχικά, έχει ιστορικό απόπειρας αυτοκτονιών και αντιμετωπίζει σοβαρές ψυχικές διαταραχές.
Πιο αναλυτικά:
• Φύλο: Άνδρας
• Ηλικία: Παραδοσιακά οι περισσότερες αυτοκτονίες πραγματοποιούνται από άντρες μέσης ηλικίας 30 - 45 ετών. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται παγκοσμίως μια αυξητική τάση στους νεότερους άντρες.
• Ψυχική διαταραχή: Το 90-95% των αυτόχειρων, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, πάσχει από κάποια ψυχική διαταραχή (συνήθως κατάθλιψη, αλλά και σχιζοφρένεια, εξάρτηση από το αλκοόλ και άλλες ουσίες, διαταραχές προσωπικότητας κ.ά)
• Χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο ή άνεργος
• Μοναχική διαβίωση, με κακοποίηση ή παραμέληση, ειδικά στην παιδική ηλικία
• Με βεβαρημένο ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας. Είναι ο σοβαρότερος παράγοντας κινδύνου, με την έννοια ότι ένας άνθρωπος που έχει κάνει απόπειρα στο παρελθόν έχει εφόρου ζωής αυξημένο κίνδυνο να το επαναλάβει.
• Στοιχεία της προσωπικότητας (παρορμητικότητα, επιθετικότητα κ.α.)
• Ιστορικό αυτοκτονίας στην οικογένεια
4. Γιατί επιλέγουν το "κενό" σε Στρατό Ξηράς, κρατητήρια και μονάδες Υγείας;
Κατά το χρονικό διάστημα 2012-2014, αναφέρθηκαν στο δίκτυο καταγραφής του Κέντρου Πρόληψης της Αυτοκτονίας της "ΚΛΙΜΑΚΑ", 16 αυτοκτονίες (οι οποίες έλαβαν χώρα σε γενικά και ψυχιατρικά νοσοκομεία). Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτοχείρων χρησιμοποίησε την πτώση σαν μέθοδο αυτοκτονίας, και ακολούθησαν ο απαγχονισμός, ο αυτοπυροβολισμός, η δηλητηρίαση ενώ, σε δύο περιπτώσεις ο τρόπος αυτοκτονίας δεν αναφέρθηκε.
Η αυτοκτονία είναι η συχνότερη αιτία θανάτου σε αστυνομικά κρατητήρια και τα Καταστήματα Κράτησης. Συγκεκριμένα, όσον αφορά στα άτομα που κρατούνται σε αστυνομικά κρατητήρια, παρατηρείται ότι ένα ποσοστό της τάξης του 7,5% αυτών, αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν κάποιες ημέρες πριν τη δίκη τους ή την απέλασή τους (για αλλοδαπούς που κρατούνται για παράνομη είσοδο). Επισημαίνεται ότι, κατά κύριο λόγο, οι αυτοκτονίες κρατουμένων δε δημοσιοποιούνται τις περισσότερες φορές.
Από το 1998 μέχρι το 2012 έχουν σημειωθεί 75 κρούσματα αυτοχειρίας στο στρατό ξηράς. Οι 58 περιπτώσεις αφορούσαν οπλίτες. (οι υπόλοιπες αξιωματικούς κλπ).
Σύμφωνα με μελέτη του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ο αριθμός των αυτοκτονιών στις ένοπλες δυνάμεις είναι ο ίδιος με αυτόν των ανδρών σε αντίστοιχες ηλικίες στο γενικό πληθυσμό, ωστόσο τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας αμφισβητούνται με αναφορές για τριπλάσιο αριθμό από αυτόν που ανακοινώθηκε.
Εκτιμάται ότι στο Στρατό Ξηράς, το ποσοστό αυτοκτονιών είναι σχεδόν τριπλάσιο του αντίστοιχου του Πολεμικού Ναυτικού και μιάμιση φορά πάνω από αυτό της Πολεμικής Αεροπορίας. Η χειρότερη κατάσταση παρατηρείται στα στρατόπεδα του Έβρου και του Ανατολικού Αιγαίου, όπου βρίσκονται οι μονάδες με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις, αλλά και πάρα πολλές με ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά επάνδρωσης. Το γεγονός αυτό ενισχύει την εκτίμηση ότι οι κακές και πιεστικές συνθήκες διαβίωσης λειτουργούν ως το υπόβαθρο πάνω στο οποίο προβάλλονται, με τραγικά ορισμένες φορές αποτελέσματα, άλλες τυχόν προβληματικές πτυχές της προσωπικότητας των στρατευμένων.
Αντίθετα, στο Πολεμικό Ναυτικό οι αυτοκτονίες είναι λίγες, ενώ εδώ και χρόνια έχει καθιερωθεί η πρώτη σφαίρα στο γεμιστήρα να είναι άσφαιρη. Αυτό φαίνεται να είχε αποτέλεσμα, καθώς υπάρχουν περιπτώσεις ναυτών που μετά το σοκ της έκρηξης του αβολίδοτου δεν ξαναπάτησαν τη σκανδάλη.
5. Ποια τα συμπτώματα - "καμπανάκι" που σε προκαλούν να βοηθήσεις;
Ένας ευρέως διαδεδομένος μύθος είναι ότι «αυτοί που εκφράζουν την πρόθεση τους να πεθάνουν δεν πρόκειται να το κάνουν». Ωστόσο, οι συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που πέθανε από αυτοκτονία είχε δώσει σημάδια στο περιβάλλον του και γι’ αυτό το λόγο πρέπει πάντα να παίρνουμε στα σοβαρά κάποιον που λέει ότι «σκέφτεται να βάλει τέλος στη ζωή του» ή/και εμφανίζει κάποιο από τα παρακάτω λεκτικά και εξωλεκτικά σημεία:
* Είναι πολύ θλιμμένος, ανήσυχος ή βρίσκεται σε πανικό
* Κλείνεται στον εαυτό του, απομονώνεται
* Δυσκολεύεται στις σχέσεις του με την οικογένεια και τους φίλους του
* Χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που πριν τον ευχαριστούσαν
* Πέφτει η απόδοσή του στη δουλειά ή το σχολείο
* Αλλάζει η συμπεριφορά του (γίνεται απαισιόδοξος, ευερέθιστος, απαθής ή εμφανίζει οποιαδήποτε ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά)
* Μιλά για το θάνατο ή για την αυτοκτονία
* Αναζητά θανατηφόρα μέσα (όπλα, χάπια κλπ)
* Αλλάζουν οι διατροφικές του συνήθειες (έχει αυξημένη όρεξη για φαγητό ή αντίθετα έχει μειωμένη όρεξη και χάνει βάρος)
* Αλλάζουν οι συνήθειες του ύπνου του (έχει αϋπνία ή υπνηλία)
* Αισθάνεται ενοχή, ντροπή, αναξιότητα
* Αισθάνεται απελπισμένος
* Αισθάνεται αβοήθητος
* Αισθάνεται παγιδευμένος ή ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο
* Έχει την ξαφνική επιθυμία να τακτοποιήσει προσωπικές υποθέσεις (π.χ. συντάσσει τη διαθήκη του)
* Χαρίζει προσωπικά του αντικείμενα
Σε περίπτωση που παρατηρήσουμε αυτά τα σημάδια στη συμπεριφορά ενός δικού μας ανθρώπου πρέπει να απευθυνθούμε το συντομότερο δυνατό σε κάποιον ειδικό (ψυχολόγο ή ψυχίατρο) ή ακόμη, καλύτερα να επικοινωνήσουμε στο 1018 για άμεση βοήθεια και πρόληψη.
(Τηλεδιάσκεψη κ. Κατσαδώρου με ψυχιατρικές πτέρυγες σε κέντρα κράτησης)
6. Τι ΔΕΝ πρέπει να κάνουμε όταν κάποιος δικός μας άνθρωπος έχει αυτοκτονικές τάσεις;
Δεν υπάρχει πάντα μία συνταγή για τέτοιες περιπτώσεις, διότι κάθε άνθρωπος και κάθε περίπτωση είναι διαφορετικοί, ωστόσο, οι ειδικοί συνιστούν:
* Να παίρνετε πάντα στα σοβαρά τα αυτοκαταστροφικά σχόλια. Όταν ένας άνθρωπος αναφέρει ότι σκέπτεται την αυτοκτονία πρέπει πάντα να αντιμετωπίζουμε αυτά τα σχόλια με σοβαρότητα. Η υπόθεση ότι ο άνθρωπος αυτός επιδιώκει μόνο την προσοχή μας είναι ένα πολύ σοβαρό και ενδεχομένως καταστρεπτικό, λάθος.
* Πρέπει να μάθετε όσο το δυνατόν περισσότερα για το τι σκέπτεται. Όσο περισσότερο έχει προγραμματίσει τις πράξεις του, τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχει. Εάν ο άνθρωπος αυτός έχει προσχεδιάσει την μέθοδο και την χρονική στιγμή τότε βρίσκεται σε εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο, γι’ αυτό το λόγο δεν πρέπει να διστάσετε να καλέσετε το 1018 και να εξασφαλίσετε ότι το άτομο αυτό θα πάρει βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας. Μιλήστε ανοιχτά για την αυτοκτονία και ρωτήστε τον ίδιο εάν αισθάνεται τόσο άσχημα που σκέφτεσαι την αυτοκτονία;
* Αφήστε τον να εκφράσει τα συναισθήματα του με τον τρόπο που θέλει εκείνος. Προσπαθήστε να μην φανείτε σοκαρισμένος. Ο άνθρωπος είναι ήδη πολύ συντετριμμένος και αν διακρίνει την ταραχή σας, ίσως επηρεαστεί αρνητικά. Παραμείνετε ήρεμοι και μιλήστε μαζί του. Αφήστε τον να κλάψει, να φωνάξει και να κάνει ότι είναι γι’ αυτόν απαραίτητο για να απελευθερώσει τα συναισθήματα του. Όμως μην του επιτρέψετε να γίνει βίαιος ή να βλάψει τον εαυτό του. Χρησιμοποιήστε ενθαρρυντικές φράσεις. Να θυμάστε ότι ο έντονος συναισθηματικός πόνος μπορεί να είναι συντριπτικός, γι’ αυτό το λόγο να είστε όσο το δυνατό πιο ευγενικοί και υποστηρικτικοί. Πείτε του ότι ανησυχείτε πολύ γι’ αυτόν. Ένας αυτοκαταστροφικός άνθρωπος είναι ευάλωτος και χρειάζεται να αισθανθεί το ενδιαφέρον σας.
* Μην προσπαθήσετε να βοηθήσετε αυτόν τον άνθρωπο μόνοι σας. Βεβαιωθείτε ότι παρακολουθείτε από γιατρό και ειδικό ψυχικής υγείας. Ένας αυτοκαταστροφικός άνθρωπος χρειάζεται βοήθεια από επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Μην επιτρέψετε σε μη σωστά καταρτισμένους ανθρώπους να δράσουν ως οι μοναδικοί σύμβουλοι αυτού του ατόμου.
* Προτού αφήσετε μόνο του τον άνθρωπο αυτό βεβαιωθείτε ότι δέχτηκε βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας ή ότι ο κίνδυνος αυτοκτονίας έχει περάσει. Δεν μπορείτε να τον αφήσετε έως ότου περάσει ο κίνδυνος ή έως ότου μπει σε θεραπεία. Ένας άνθρωπος με αυτοκτονικό ιδεασμό είναι σε κίνδυνο κάθε στιγμή. Βεβαιωθείτε ότι κάνατε τις κατάλληλες ενέργειες για να τον βοηθήσετε πριν τον αφήσετε μόνο του.
* Εάν αυτός ο άνθρωπος είναι κάτοχος όπλου και σας μιλήσει για την πρόθεση του να το χρησιμοποιήσει πρέπει άμεσα να αποκλειστεί η πρόσβαση του σε αυτό. Τα πυροβόλα χρησιμοποιούνται σε πολλές περιπτώσει και συνήθως εκείνοι που τα χρησιμοποιούν ως μέσω αυτοκτονίας δεν επιζούν. Αυτή είναι μια έκτακτη ανάγκη που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
* Εάν κάποιος σας πει να κρατήσετε μυστικές τις αυτοκτονικές του προθέσεις, να θυμάστε ότι δεν μπορείτε να κρατήσετε αυτό το μυστικό. Σε καμία περίπτωση δεν μπορείτε να κρατήσετε ένα μυστικό που μπορεί να προκαλέσει το θάνατο κάποιου. Δεν παραβιάζετε μια προνομιούχο επικοινωνία και λαμβάνετε τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψετε μια αυτοκτονία. Αυτή είναι μια έκφραση αγάπης, φροντίδας, και σοβαρής ανησυχίας και η μόνη επιλογή σε μια κατάσταση, τόσο σοβαρή όσο αυτή.
7. Ποια περιοχή στην Ελλάδα επιλέγει περισσότερο την αυτοκτονία ως λύση στα προβλήματά του;
Στην Περιφέρεια της Κρήτης εμφανίζεται ο υψηλότερος δείκτης ιδίως το 2012, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες περιφέρειες της Ελλάδας. Αύξηση επίσης παρατηρήθηκε την τελευταία δεκαετία στην Κεντρική Μακεδονία, την Ήπειρο, την Στερεά Ελλάδα και την Αττική.
"Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τους λόγους που κάποιες περιοχές παρουσιάζουν έξαρση. Παρ' όλα αυτά, γνωρίζουμε ότι στα υψηλά ποσοστά, επιδρούν παράγοντες όπως η πρόσβαση και εξοικείωση των ατόμων με θανατηφόρα μέσα (όπως π.χ. πυροβόλα όπλα), το στίγμα που φέρει στις μικρές κοινωνίες η αναζήτηση βοήθειας σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας, η απουσία ή/και ανεπάρκεια των υπηρεσιών υγείας, στερεότυπα που σχετίζονται με το φύλο (π.χ. το πρότυπο του δυνατού και επιτυχημένου άντρα), καθώς και κακοί οικονομικοί παράγοντες. Δεν μπορεί να ειπωθεί με απόλυτη έννοια ότι η περιοχή με τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα έχει κατ’ ανάγκη τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονικότητας, παρ' όλα αυτά η αύξηση και η μείωση της ανεργίας συνδέονται με αντίστοιχη αύξηση ή μείωση της αυτοκτονικότητας", αναφέρει στο WE ο κύριος Κατσαδώρος.
8. Κρίση και αυτοκτονίες. Αυτοκτονίες και κρίση
Προφανώς σε καιρούς κρίσης, η αυτοκτονία παραμένει πολυπαραγοντική. Το 90 - 95% των αυτοχείρων πάσχει από κάποια ψυχική διαταραχή ( κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, εξάρτηση από το αλκοόλ και άλλες ουσίες, διαταραχές προσωπικότητας, κα).
Τα στρεσογόνα γεγονότα ζωής, κοινωνικοοικονομικά στην παρούσα περίοδο, κινητοποιούν την ευαλωτότητα και μπορούν να οδηγήσουν σε ακραία αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Οι άνθρωποι που αυτοκτονούν συχνά βιώνουν σημαντικές απώλειες στη ζωή τους (π.χ. απώλεια αγαπημένου προσώπου π.χ. λόγω θανάτου ή χωρισμού, απώλεια εργασίας, απώλεια ρόλου, π.χ. συνταξιοδότηση, ή ακόμη απώλεια αξιοπρέπειας, π.χ. σε περίπτωση δημόσιου διασυρμού). Αισθάνονται ότι βρίσκονται σε αδιέξοδο, αδυνατούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις και να ελπίσουν σε ένα μέλλον όπου το πρόβλημα θα έχει ξεπεραστεί. Το συναίσθημα της απελπισίας είναι συχνό, όπως και αυτό της προσωπικής αποτυχίας και ενοχής. Συνήθως νιώθουν βαθιά θλίψη ή θυμό. "Δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κρίση έχει αλλάξει αυτά τα συναισθήματα - αυτό που έχει επηρεαστεί από την κρίση είναι η φύση των προβλημάτων που φέρνουν τους ανθρώπους σε αδιέξοδο. Δεν μπορούμε να πούμε ότι η κρίση δρα «αιτιολογικά», αλλά ως ένας σοβαρός στρεσογόνος παράγοντας που επιδρά σε ευάλωτα άτομα. Με άλλα λόγια δημιουργεί ή επιδεινώνει αδιέξοδα κι έτσι μπορεί να φέρει στα άκρα ευάλωτους ανθρώπους που σε άλλες συνθήκες δεν θα έφταναν σε αυτά", συνεχίζει ο κος Κατσαδώρος.
9. Αυτοκτονίες, ΜΜΕ και πολιτική. Πόσο λάθος είναι οι χειρισμοί μας;
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όπου τα ποσοστά αυτοκτονιών αυξάνονται μετά από εκτεταμένη, διεξοδική αναφορά των ΜΜΕ σε αυτοκτονίες διάσημων προσώπων, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για άτομα σεβαστά από το κοινό. Στις περιπτώσεις μάλιστα όπου η κάλυψη είναι έντονη, με όρους εντυπωσιασμού, είναι ιδιαίτερα πιθανό άτομα με αυξημένη ευαλωτότητα να επιδείξουν μιμητικές συμπεριφορές.
Έχει αποδειχτεί ότι η αύξηση των αυτοκτονιών δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της κοινωνικοοικονομικής κρίσης που πλήττει τον ελληνικό πληθυσμό. Δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μίας ψυχικής ασθένειας που δε ρυθμίστηκε επιτυχώς. Είναι, επίσης, αποτέλεσμα του εφησυχασμού, της ενοχής και του φόβου να αναγνωρίσουμε τι συμβαίνει δίπλα μας. Να αναγνωρίσουμε όλα εκείνα τα προειδοποιητικά σημάδια που «εκπέμπει» ένας άνθρωπος που σκέφτεται να αυτοκτονήσει.
Το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε να προληφθεί. Η ενεργοποίηση των οικείων, συγγενών και φίλων του εν δυνάμει αυτόχειρα μπορεί πραγματικά να αποβεί σωτήρια. Σε μία περίοδο κατά την οποία η αυτοκτονία τείνει να καταστεί «κουλτούρα», η γνώση και αναγνώριση των προειδοποιητικών σημείων και συμπτωμάτων μπορεί να σώσει ζωές.
10. Σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, σε τι επίπεδο βρίσκεται η Ελλάδα σε σχέση με τις δομές ή τους απόλυτους αριθμούς αυτοκτονιών;
Η Ελλάδα συμμετέχει ως μέλος στην Παγκόσμια Συνέλευση για την Υγεία, τα μέλη της οποίας δεσμεύτηκαν σε συνέχεια της υιοθέτηση του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την Ψυχικής Υγεία 2013-2020, σε μείωση των αυτοκτονιών κατά 10% μέχρι το 2020.
Στη χώρα μας, εκτός του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας & της 24ωρης Γραμμής Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018, που λειτουργούν από την ΚΛΙΜΑΚΑ, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας, δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη ένα σύνολο μέτρων, παρεμβάσεων και στρατηγικών για την πρόληψη της αυτοκτονίας και της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς, γεγονός που μάς πάει πίσω σε σχέση με τις δομές πρόληψης αυτοκτονιών ή στήριξης οικογενειών.
Ταυτόχρονα, παρακάτω μπορείτε να δείτε ποια η θέση της Ελλάδας σε σχέση με το δείκτη αυτοκτονιών παγκοσμίως. Η Ελλάδα, παρά τις παρατηρούμενες αυξήσεις του αριθμού των αυτοκτονιών τα τελευταία χρόνια, διατηρεί ακόμη μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην Ευρώπη.
(Στοιχεία φωτογραφίας από ΠΟΥ)
Γνωρίζατε ότι στην Ελλάδα, σε κάθε γυναίκα που αυτοκτονεί αντιστοιχούν πάνω από 4 αυτοκτονίες ανδρών; Και παρ' όλο που οι άνδρες αυτοκτονούν συχνότερα από τις γυναίκες, τελικά αποδείχτηκε ότι οι γυναίκες προχωρούν σε περισσότερες απόπειρες; Γνωρίζατε επίσης, ότι η Κρήτη αποδείχτηκε το 2012 η "πρωταθλήτρια" Περιφέρεια σε αυτοπυροβολισμούς, δηλητηριάσεις και "βουτιές στο κενό"; Και τελικά, πώς μπορούμε να προλάβουμε ένα συγγενή ή φίλο από εν δυνάμει αυτοχειρία; "Να θυμάστε ότι αυτό το μυστικό, δεν μπορείτε να το κρατήσετε για τον εαυτό σας", συνιστούν κοινωνικοί σύμβουλοι και ψυχολόγοι που εργάζονται 24 ώρες το 24ωρο στο τμήμα αυτοκτονιών της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης "Κλίμακα" και την τηλεφωνική γραμμή του 1018.
Το WE του NEWS 247 επισκέφτηκε τα γραφεία της Οργάνωσης στο Γκάζι, συνομίλησε με ψυχιάτρους και σάς παρουσιάζει αριθμούς, αλήθειες και ψέματα που πρέπει να γνωρίζουμε για τις αυτοκτονίες στη χώρα μας.
1. Πόσοι αυτοκτόνησαν στην Ελλάδα από το 2003;
Την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα είχαμε συνολικά 3.593 θανάτους από αυτοκτονίες. Ωστόσο, εκτιμάται ότι στην πραγματικότητα οι αυτοκτονίες είναι πολύ περισσότερες αυτών, που καταγράφονται.
Αναλυτικότερα τα δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ:
* Το 2003 καταγράφηκαν 375 αυτοκτονίες (306 άνδρες και 69 γυναίκες)
* Το 2004 καταγράφηκαν 353 αυτοκτονίες (285 άνδρες και 68 γυναίκες)
* Το 2005 καταγράφηκαν 400 αυτοκτονίες (321 άνδρες και 79 γυναίκες)
* Το 2006 καταγράφηκαν 402 αυτοκτονίες (330 άνδρες και 72 γυναίκες)
* Το 2007 καταγράφηκαν 328 αυτοκτονίες (268 άνδρες και 60 γυναίκες)
* Το 2008 καταγράφηκαν 373 αυτοκτονίες (268 άντρες και 65 γυναίκες)
* Το 2009 καταγράφηκαν 391 αυτοκτονίες (333 άντρες και 58 γυναίκες)
* Το 2010 καταγράφηκαν 377 αυτοκτονίες (336 άντρες και 41 γυναίκες)
* Τo 2011 καταγράφηκαν 477 αυτοκτονίες (393 άντρες και 84 γυναίκες)
* Το 2012 καταγράφηκαν 508 αυτοκτονίες (417 άντρες και 91 γυναίκες)
Ωστόσο, σύμφωνα με το τμήμα αυτοκτονιών της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης "Κλίμακα" , η τάση που καταγράφεται για τα έτη 2013 και 2014, εμφανίζει σημάδια μείωσης. Πιο αναλυτικά, το πρώτο οκτάμηνο του 2013 οι αυτοκτονίες ήταν 229 (193 άνδρες και 36 γυναίκες), ενώ το ίδιο διάστημα του 2014, οι αυτοκτονίες διαμορφώνονται σε 209 (173 άνδρες και 36 γυναίκες). "Τα έτη αυτά μειώθηκαν οι αυτοκτονίες, αλλά σχεδόν διπλασιάστηκαν οι κλήσεις στην τηλεφωνική γραμμή πρόληψης αυτοκτονιών - 1018, χωρίς όμως να έχουν καταγραφεί επίσημα στοιχεία", μάς ενημερώνει ο επιστημονικός διευθυντής της Κλίμακας και ψυχίατρος Κυριάκος Κατσαδώρος.
2. Ποιο φύλο κρατά "τα σκήπτρα" στις αυτοκτονίες;
Στην Ελλάδα για κάθε γυναίκα που αυτοκτονεί, αντιστοιχούν πάνω από 4 αυτοκτονίες ανδρών. Παρ', όλο που οι άνδρες αυτοκτονούν συχνότερα από τις γυναίκες, οι γυναίκες κάνουν περισσότερες απόπειρες.
Πιθανές εξηγήσεις είναι η υψηλότερη παρορμητικότητα και επιθετικότητα των ανδρών, η απροθυμία τους να αναζητήσουν βοήθεια σε σχέση με τις γυναίκες, η επιλογή πιο βίαιων λύσεων στα προβλήματά τους - και άρα η περισσότερο συχνή χρήση θανατηφόρων μεθόδων.
3. Ποιο το προφίλ του αυτόχειρα ;
Αρσενικό φύλο, μέσης ηλικίας, με χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο ή άνεργος που ζει μοναχικά, έχει ιστορικό απόπειρας αυτοκτονιών και αντιμετωπίζει σοβαρές ψυχικές διαταραχές.
Πιο αναλυτικά:
• Φύλο: Άνδρας
• Ηλικία: Παραδοσιακά οι περισσότερες αυτοκτονίες πραγματοποιούνται από άντρες μέσης ηλικίας 30 - 45 ετών. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται παγκοσμίως μια αυξητική τάση στους νεότερους άντρες.
• Ψυχική διαταραχή: Το 90-95% των αυτόχειρων, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, πάσχει από κάποια ψυχική διαταραχή (συνήθως κατάθλιψη, αλλά και σχιζοφρένεια, εξάρτηση από το αλκοόλ και άλλες ουσίες, διαταραχές προσωπικότητας κ.ά)
• Χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο ή άνεργος
• Μοναχική διαβίωση, με κακοποίηση ή παραμέληση, ειδικά στην παιδική ηλικία
• Με βεβαρημένο ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας. Είναι ο σοβαρότερος παράγοντας κινδύνου, με την έννοια ότι ένας άνθρωπος που έχει κάνει απόπειρα στο παρελθόν έχει εφόρου ζωής αυξημένο κίνδυνο να το επαναλάβει.
• Στοιχεία της προσωπικότητας (παρορμητικότητα, επιθετικότητα κ.α.)
• Ιστορικό αυτοκτονίας στην οικογένεια
4. Γιατί επιλέγουν το "κενό" σε Στρατό Ξηράς, κρατητήρια και μονάδες Υγείας;
Κατά το χρονικό διάστημα 2012-2014, αναφέρθηκαν στο δίκτυο καταγραφής του Κέντρου Πρόληψης της Αυτοκτονίας της "ΚΛΙΜΑΚΑ", 16 αυτοκτονίες (οι οποίες έλαβαν χώρα σε γενικά και ψυχιατρικά νοσοκομεία). Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτοχείρων χρησιμοποίησε την πτώση σαν μέθοδο αυτοκτονίας, και ακολούθησαν ο απαγχονισμός, ο αυτοπυροβολισμός, η δηλητηρίαση ενώ, σε δύο περιπτώσεις ο τρόπος αυτοκτονίας δεν αναφέρθηκε.
Η αυτοκτονία είναι η συχνότερη αιτία θανάτου σε αστυνομικά κρατητήρια και τα Καταστήματα Κράτησης. Συγκεκριμένα, όσον αφορά στα άτομα που κρατούνται σε αστυνομικά κρατητήρια, παρατηρείται ότι ένα ποσοστό της τάξης του 7,5% αυτών, αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν κάποιες ημέρες πριν τη δίκη τους ή την απέλασή τους (για αλλοδαπούς που κρατούνται για παράνομη είσοδο). Επισημαίνεται ότι, κατά κύριο λόγο, οι αυτοκτονίες κρατουμένων δε δημοσιοποιούνται τις περισσότερες φορές.
Από το 1998 μέχρι το 2012 έχουν σημειωθεί 75 κρούσματα αυτοχειρίας στο στρατό ξηράς. Οι 58 περιπτώσεις αφορούσαν οπλίτες. (οι υπόλοιπες αξιωματικούς κλπ).
Σύμφωνα με μελέτη του υπουργείου Εθνικής Άμυνας, ο αριθμός των αυτοκτονιών στις ένοπλες δυνάμεις είναι ο ίδιος με αυτόν των ανδρών σε αντίστοιχες ηλικίες στο γενικό πληθυσμό, ωστόσο τα αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας αμφισβητούνται με αναφορές για τριπλάσιο αριθμό από αυτόν που ανακοινώθηκε.
Εκτιμάται ότι στο Στρατό Ξηράς, το ποσοστό αυτοκτονιών είναι σχεδόν τριπλάσιο του αντίστοιχου του Πολεμικού Ναυτικού και μιάμιση φορά πάνω από αυτό της Πολεμικής Αεροπορίας. Η χειρότερη κατάσταση παρατηρείται στα στρατόπεδα του Έβρου και του Ανατολικού Αιγαίου, όπου βρίσκονται οι μονάδες με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις, αλλά και πάρα πολλές με ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά επάνδρωσης. Το γεγονός αυτό ενισχύει την εκτίμηση ότι οι κακές και πιεστικές συνθήκες διαβίωσης λειτουργούν ως το υπόβαθρο πάνω στο οποίο προβάλλονται, με τραγικά ορισμένες φορές αποτελέσματα, άλλες τυχόν προβληματικές πτυχές της προσωπικότητας των στρατευμένων.
Αντίθετα, στο Πολεμικό Ναυτικό οι αυτοκτονίες είναι λίγες, ενώ εδώ και χρόνια έχει καθιερωθεί η πρώτη σφαίρα στο γεμιστήρα να είναι άσφαιρη. Αυτό φαίνεται να είχε αποτέλεσμα, καθώς υπάρχουν περιπτώσεις ναυτών που μετά το σοκ της έκρηξης του αβολίδοτου δεν ξαναπάτησαν τη σκανδάλη.
5. Ποια τα συμπτώματα - "καμπανάκι" που σε προκαλούν να βοηθήσεις;
Ένας ευρέως διαδεδομένος μύθος είναι ότι «αυτοί που εκφράζουν την πρόθεση τους να πεθάνουν δεν πρόκειται να το κάνουν». Ωστόσο, οι συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων που πέθανε από αυτοκτονία είχε δώσει σημάδια στο περιβάλλον του και γι’ αυτό το λόγο πρέπει πάντα να παίρνουμε στα σοβαρά κάποιον που λέει ότι «σκέφτεται να βάλει τέλος στη ζωή του» ή/και εμφανίζει κάποιο από τα παρακάτω λεκτικά και εξωλεκτικά σημεία:
* Είναι πολύ θλιμμένος, ανήσυχος ή βρίσκεται σε πανικό
* Κλείνεται στον εαυτό του, απομονώνεται
* Δυσκολεύεται στις σχέσεις του με την οικογένεια και τους φίλους του
* Χάνει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που πριν τον ευχαριστούσαν
* Πέφτει η απόδοσή του στη δουλειά ή το σχολείο
* Αλλάζει η συμπεριφορά του (γίνεται απαισιόδοξος, ευερέθιστος, απαθής ή εμφανίζει οποιαδήποτε ξαφνική αλλαγή στη συμπεριφορά)
* Μιλά για το θάνατο ή για την αυτοκτονία
* Αναζητά θανατηφόρα μέσα (όπλα, χάπια κλπ)
* Αλλάζουν οι διατροφικές του συνήθειες (έχει αυξημένη όρεξη για φαγητό ή αντίθετα έχει μειωμένη όρεξη και χάνει βάρος)
* Αλλάζουν οι συνήθειες του ύπνου του (έχει αϋπνία ή υπνηλία)
* Αισθάνεται ενοχή, ντροπή, αναξιότητα
* Αισθάνεται απελπισμένος
* Αισθάνεται αβοήθητος
* Αισθάνεται παγιδευμένος ή ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο
* Έχει την ξαφνική επιθυμία να τακτοποιήσει προσωπικές υποθέσεις (π.χ. συντάσσει τη διαθήκη του)
* Χαρίζει προσωπικά του αντικείμενα
Σε περίπτωση που παρατηρήσουμε αυτά τα σημάδια στη συμπεριφορά ενός δικού μας ανθρώπου πρέπει να απευθυνθούμε το συντομότερο δυνατό σε κάποιον ειδικό (ψυχολόγο ή ψυχίατρο) ή ακόμη, καλύτερα να επικοινωνήσουμε στο 1018 για άμεση βοήθεια και πρόληψη.
(Τηλεδιάσκεψη κ. Κατσαδώρου με ψυχιατρικές πτέρυγες σε κέντρα κράτησης)
6. Τι ΔΕΝ πρέπει να κάνουμε όταν κάποιος δικός μας άνθρωπος έχει αυτοκτονικές τάσεις;
Δεν υπάρχει πάντα μία συνταγή για τέτοιες περιπτώσεις, διότι κάθε άνθρωπος και κάθε περίπτωση είναι διαφορετικοί, ωστόσο, οι ειδικοί συνιστούν:
* Να παίρνετε πάντα στα σοβαρά τα αυτοκαταστροφικά σχόλια. Όταν ένας άνθρωπος αναφέρει ότι σκέπτεται την αυτοκτονία πρέπει πάντα να αντιμετωπίζουμε αυτά τα σχόλια με σοβαρότητα. Η υπόθεση ότι ο άνθρωπος αυτός επιδιώκει μόνο την προσοχή μας είναι ένα πολύ σοβαρό και ενδεχομένως καταστρεπτικό, λάθος.
* Πρέπει να μάθετε όσο το δυνατόν περισσότερα για το τι σκέπτεται. Όσο περισσότερο έχει προγραμματίσει τις πράξεις του, τόσο μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχει. Εάν ο άνθρωπος αυτός έχει προσχεδιάσει την μέθοδο και την χρονική στιγμή τότε βρίσκεται σε εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο, γι’ αυτό το λόγο δεν πρέπει να διστάσετε να καλέσετε το 1018 και να εξασφαλίσετε ότι το άτομο αυτό θα πάρει βοήθεια από ειδικούς ψυχικής υγείας. Μιλήστε ανοιχτά για την αυτοκτονία και ρωτήστε τον ίδιο εάν αισθάνεται τόσο άσχημα που σκέφτεσαι την αυτοκτονία;
* Αφήστε τον να εκφράσει τα συναισθήματα του με τον τρόπο που θέλει εκείνος. Προσπαθήστε να μην φανείτε σοκαρισμένος. Ο άνθρωπος είναι ήδη πολύ συντετριμμένος και αν διακρίνει την ταραχή σας, ίσως επηρεαστεί αρνητικά. Παραμείνετε ήρεμοι και μιλήστε μαζί του. Αφήστε τον να κλάψει, να φωνάξει και να κάνει ότι είναι γι’ αυτόν απαραίτητο για να απελευθερώσει τα συναισθήματα του. Όμως μην του επιτρέψετε να γίνει βίαιος ή να βλάψει τον εαυτό του. Χρησιμοποιήστε ενθαρρυντικές φράσεις. Να θυμάστε ότι ο έντονος συναισθηματικός πόνος μπορεί να είναι συντριπτικός, γι’ αυτό το λόγο να είστε όσο το δυνατό πιο ευγενικοί και υποστηρικτικοί. Πείτε του ότι ανησυχείτε πολύ γι’ αυτόν. Ένας αυτοκαταστροφικός άνθρωπος είναι ευάλωτος και χρειάζεται να αισθανθεί το ενδιαφέρον σας.
* Μην προσπαθήσετε να βοηθήσετε αυτόν τον άνθρωπο μόνοι σας. Βεβαιωθείτε ότι παρακολουθείτε από γιατρό και ειδικό ψυχικής υγείας. Ένας αυτοκαταστροφικός άνθρωπος χρειάζεται βοήθεια από επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Μην επιτρέψετε σε μη σωστά καταρτισμένους ανθρώπους να δράσουν ως οι μοναδικοί σύμβουλοι αυτού του ατόμου.
* Προτού αφήσετε μόνο του τον άνθρωπο αυτό βεβαιωθείτε ότι δέχτηκε βοήθεια από ειδικό ψυχικής υγείας ή ότι ο κίνδυνος αυτοκτονίας έχει περάσει. Δεν μπορείτε να τον αφήσετε έως ότου περάσει ο κίνδυνος ή έως ότου μπει σε θεραπεία. Ένας άνθρωπος με αυτοκτονικό ιδεασμό είναι σε κίνδυνο κάθε στιγμή. Βεβαιωθείτε ότι κάνατε τις κατάλληλες ενέργειες για να τον βοηθήσετε πριν τον αφήσετε μόνο του.
* Εάν αυτός ο άνθρωπος είναι κάτοχος όπλου και σας μιλήσει για την πρόθεση του να το χρησιμοποιήσει πρέπει άμεσα να αποκλειστεί η πρόσβαση του σε αυτό. Τα πυροβόλα χρησιμοποιούνται σε πολλές περιπτώσει και συνήθως εκείνοι που τα χρησιμοποιούν ως μέσω αυτοκτονίας δεν επιζούν. Αυτή είναι μια έκτακτη ανάγκη που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα.
* Εάν κάποιος σας πει να κρατήσετε μυστικές τις αυτοκτονικές του προθέσεις, να θυμάστε ότι δεν μπορείτε να κρατήσετε αυτό το μυστικό. Σε καμία περίπτωση δεν μπορείτε να κρατήσετε ένα μυστικό που μπορεί να προκαλέσει το θάνατο κάποιου. Δεν παραβιάζετε μια προνομιούχο επικοινωνία και λαμβάνετε τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψετε μια αυτοκτονία. Αυτή είναι μια έκφραση αγάπης, φροντίδας, και σοβαρής ανησυχίας και η μόνη επιλογή σε μια κατάσταση, τόσο σοβαρή όσο αυτή.
7. Ποια περιοχή στην Ελλάδα επιλέγει περισσότερο την αυτοκτονία ως λύση στα προβλήματά του;
Στην Περιφέρεια της Κρήτης εμφανίζεται ο υψηλότερος δείκτης ιδίως το 2012, σε σύγκριση με τις υπόλοιπες περιφέρειες της Ελλάδας. Αύξηση επίσης παρατηρήθηκε την τελευταία δεκαετία στην Κεντρική Μακεδονία, την Ήπειρο, την Στερεά Ελλάδα και την Αττική.
"Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για τους λόγους που κάποιες περιοχές παρουσιάζουν έξαρση. Παρ' όλα αυτά, γνωρίζουμε ότι στα υψηλά ποσοστά, επιδρούν παράγοντες όπως η πρόσβαση και εξοικείωση των ατόμων με θανατηφόρα μέσα (όπως π.χ. πυροβόλα όπλα), το στίγμα που φέρει στις μικρές κοινωνίες η αναζήτηση βοήθειας σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας, η απουσία ή/και ανεπάρκεια των υπηρεσιών υγείας, στερεότυπα που σχετίζονται με το φύλο (π.χ. το πρότυπο του δυνατού και επιτυχημένου άντρα), καθώς και κακοί οικονομικοί παράγοντες. Δεν μπορεί να ειπωθεί με απόλυτη έννοια ότι η περιοχή με τα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα έχει κατ’ ανάγκη τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονικότητας, παρ' όλα αυτά η αύξηση και η μείωση της ανεργίας συνδέονται με αντίστοιχη αύξηση ή μείωση της αυτοκτονικότητας", αναφέρει στο WE ο κύριος Κατσαδώρος.
8. Κρίση και αυτοκτονίες. Αυτοκτονίες και κρίση
Προφανώς σε καιρούς κρίσης, η αυτοκτονία παραμένει πολυπαραγοντική. Το 90 - 95% των αυτοχείρων πάσχει από κάποια ψυχική διαταραχή ( κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, εξάρτηση από το αλκοόλ και άλλες ουσίες, διαταραχές προσωπικότητας, κα).
Τα στρεσογόνα γεγονότα ζωής, κοινωνικοοικονομικά στην παρούσα περίοδο, κινητοποιούν την ευαλωτότητα και μπορούν να οδηγήσουν σε ακραία αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Οι άνθρωποι που αυτοκτονούν συχνά βιώνουν σημαντικές απώλειες στη ζωή τους (π.χ. απώλεια αγαπημένου προσώπου π.χ. λόγω θανάτου ή χωρισμού, απώλεια εργασίας, απώλεια ρόλου, π.χ. συνταξιοδότηση, ή ακόμη απώλεια αξιοπρέπειας, π.χ. σε περίπτωση δημόσιου διασυρμού). Αισθάνονται ότι βρίσκονται σε αδιέξοδο, αδυνατούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις και να ελπίσουν σε ένα μέλλον όπου το πρόβλημα θα έχει ξεπεραστεί. Το συναίσθημα της απελπισίας είναι συχνό, όπως και αυτό της προσωπικής αποτυχίας και ενοχής. Συνήθως νιώθουν βαθιά θλίψη ή θυμό. "Δεν θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κρίση έχει αλλάξει αυτά τα συναισθήματα - αυτό που έχει επηρεαστεί από την κρίση είναι η φύση των προβλημάτων που φέρνουν τους ανθρώπους σε αδιέξοδο. Δεν μπορούμε να πούμε ότι η κρίση δρα «αιτιολογικά», αλλά ως ένας σοβαρός στρεσογόνος παράγοντας που επιδρά σε ευάλωτα άτομα. Με άλλα λόγια δημιουργεί ή επιδεινώνει αδιέξοδα κι έτσι μπορεί να φέρει στα άκρα ευάλωτους ανθρώπους που σε άλλες συνθήκες δεν θα έφταναν σε αυτά", συνεχίζει ο κος Κατσαδώρος.
9. Αυτοκτονίες, ΜΜΕ και πολιτική. Πόσο λάθος είναι οι χειρισμοί μας;
Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, όπου τα ποσοστά αυτοκτονιών αυξάνονται μετά από εκτεταμένη, διεξοδική αναφορά των ΜΜΕ σε αυτοκτονίες διάσημων προσώπων, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για άτομα σεβαστά από το κοινό. Στις περιπτώσεις μάλιστα όπου η κάλυψη είναι έντονη, με όρους εντυπωσιασμού, είναι ιδιαίτερα πιθανό άτομα με αυξημένη ευαλωτότητα να επιδείξουν μιμητικές συμπεριφορές.
Έχει αποδειχτεί ότι η αύξηση των αυτοκτονιών δεν είναι μόνο αποτέλεσμα της κοινωνικοοικονομικής κρίσης που πλήττει τον ελληνικό πληθυσμό. Δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μίας ψυχικής ασθένειας που δε ρυθμίστηκε επιτυχώς. Είναι, επίσης, αποτέλεσμα του εφησυχασμού, της ενοχής και του φόβου να αναγνωρίσουμε τι συμβαίνει δίπλα μας. Να αναγνωρίσουμε όλα εκείνα τα προειδοποιητικά σημάδια που «εκπέμπει» ένας άνθρωπος που σκέφτεται να αυτοκτονήσει.
Το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε να προληφθεί. Η ενεργοποίηση των οικείων, συγγενών και φίλων του εν δυνάμει αυτόχειρα μπορεί πραγματικά να αποβεί σωτήρια. Σε μία περίοδο κατά την οποία η αυτοκτονία τείνει να καταστεί «κουλτούρα», η γνώση και αναγνώριση των προειδοποιητικών σημείων και συμπτωμάτων μπορεί να σώσει ζωές.
10. Σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, σε τι επίπεδο βρίσκεται η Ελλάδα σε σχέση με τις δομές ή τους απόλυτους αριθμούς αυτοκτονιών;
Η Ελλάδα συμμετέχει ως μέλος στην Παγκόσμια Συνέλευση για την Υγεία, τα μέλη της οποίας δεσμεύτηκαν σε συνέχεια της υιοθέτηση του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για την Ψυχικής Υγεία 2013-2020, σε μείωση των αυτοκτονιών κατά 10% μέχρι το 2020.
Στη χώρα μας, εκτός του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας & της 24ωρης Γραμμής Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018, που λειτουργούν από την ΚΛΙΜΑΚΑ, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας, δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη ένα σύνολο μέτρων, παρεμβάσεων και στρατηγικών για την πρόληψη της αυτοκτονίας και της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς, γεγονός που μάς πάει πίσω σε σχέση με τις δομές πρόληψης αυτοκτονιών ή στήριξης οικογενειών.
Ταυτόχρονα, παρακάτω μπορείτε να δείτε ποια η θέση της Ελλάδας σε σχέση με το δείκτη αυτοκτονιών παγκοσμίως. Η Ελλάδα, παρά τις παρατηρούμενες αυξήσεις του αριθμού των αυτοκτονιών τα τελευταία χρόνια, διατηρεί ακόμη μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην Ευρώπη.
(Στοιχεία φωτογραφίας από ΠΟΥ)
news247
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου
Το ialmopia.gr επιτρέπει στον χρήστη να αναρτά τα σχόλια και τις απόψεις του σε επίκαιρα θέματα/συζητήσεις. Τα σχόλια και οι απόψεις αυτές εκφράζουν αποκλειστικά τις προσωπικές θέσεις του εκάστοτε χρήστη και δεν υιοθετούνται από το ialmopia.gr. Σε κάθε περίπτωση, ο χρήστης οφείλει να εκφράζεται με τρόπο ώστε να μην παραβιάζει τους ελληνικούς νόμους. Σε αντίθετη περίπτωση, το ialmopia.gr διατηρεί το δικαίωμα να αποκλείει το χρήστη από την εν λόγω υπηρεσία.
Με εκτίμηση, Η συντακτική ομάδα του ialmopia.gr