Οι σημαντικότερες επιστημονικές ανακαλύψεις της δεκαετίας

Καθώς η δεκαετία έφτασε στο τέλος της, αυτό που κατέστη σαφές είναι ότι πλέον στον τομέα της τεχνολογίας και της επιστήμης πράγματα που κάποτε θεωρούσαμε επιστημονική φαντασία, αποτελούν σήμερα πραγματικότητα και δεδομένα για πολλούς εμάς. 

 

Από την αλματώδη αύξηση της ισχύος των υπολογιστών που έχουμε στα χέρια μας (πολλές φορές και στην τσέπη μας), μέχρι επιτεύγματα ή ανακαλύψεις οι οποίες θέτουν βάσεις για επιπρόσθετη πρόοδο στο μέλλον, η δεκαετία που μας πέρασε μόνο ως καταπληκτική μπορεί να περιγραφεί σε αυτούς τους τομείς. Με ομάδες επιστημόνων από όλο τον κόσμο να εργάζονται πολλές φορές σαν μια οντότητα, είδαμε project που υπό άλλες συνθήκες δεν θα κατέληγαν πουθενά, να επιβεβαιώνουν θεωρίες και σε κάποιες περιπτώσεις να γίνονται επικερδή προϊόντα στη διάθεση τεχνολογικών γιγάντων.

Παρακάτω σας ετοιμάσαμε μια λίστα με αρκετά από τα επιστημονικά ή τεχνολογικά επιτεύγματα και ανακαλύψεις που σύμφωνα με την άποψή μας αποτέλεσαν κομβικά σημεία της δεκαετίας ή και παγκόσμιες πρωτιές. Ωστόσο, αξίζει να αναφέρουμε πως η λίστα σε καμία περίπτωση δεν είναι εξαντλητική, μιας και κάτι τέτοιο σίγουρα θα απαιτούσε παραπάνω από ένα άρθρο για να καλύψουμε την πληθώρα των εξελίξεων.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν! 

Ανακάλυψη βαρυτικών κυμάτων (2015)

Το Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory (LIGO), μέσα από τα δύο του παρατηρητήρια πέτυχε τον στόχο του το 2015, καταγράφοντας για πρώτη φορά βαρυτικά κύματα που ήταν αποτέλεσμα μιας τιτάνιας σύγκρουσης μεταξύ δυο μαύρων τρυπών πριν από 1.3 δισεκατομμύρια χρόνια, με μάζα 29 και 36 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας. Αν και το συγκεκριμένο φαινόμενο προβλέπεται από την θεωρία σχετικότητας του Einstein, αυτή ήταν η πρώτη φορά που το παρατηρήσαμε. 

Ανακαλύφθηκαν νέα είδη Ανθρώπου (2010 & 2015)

Στις αρχές κιόλας της δεκαετίας ένα νέο κεφάλαιο ήρθε να προστεθεί στην ανθρώπινη ιστορία επάνω στην Γη. O λόγος γίνεται για τους Denisovans, ένα είδος ανθρώπου που ανακαλύφθηκε μετά από γενετική ανάλυση οστών που βρέθηκαν σε μια σπηλιά στην Σιβηρία. Μάλιστα, η κληρονομιά που άφησαν πίσω τους ζει ακόμη, αφού περίπου το 5% του γονιδιώματός τους υπάρχει σήμερα στον πλυθησμό της νοτιοανατολικής Ασίας και κυρίως στην Παπούα Νέα Γουινέα. Εκτός από τους Denisovans και οι Homo Naledi ήρθαν για να προστεθούν στην ανθρώπινη ιστορία. Η ανακάλυψη έγινε το 2015 σε ένα σύμπλεγμα σπηλαίων της Νοτίου Αφρικής, οπου τα αρκετά οστά που βρέθηκαν δίνουν την εικόνα μιας ιδιαίτερης μίξης μοντέρνων και αρχαίων χαρακτηριστικών. 

Ευρεση χιλιάδων εξωπλανητών από το τηλεσκόπιο Kepler (2009-2018)

Η παρατήρηση του διαστήματος από τους επιστήμονες δεν αναλώνεται μόνο σε μεγάλα αστρικά σώματα και μαύρες τρύπες, για αυτό και η αποστολή του Kepler Space Telescope ήταν να εντοπίσει πλανήτες κάποιες φορές ίδιους και με τον δικό μας. H αποστολή ήταν τόσο επιτυχημένη που μέχρι το τέλος της ζωής του, το Kepler εντόπισε πάνω από 2600 εξωπλανήτες με μερικούς από αυτούς να έχουν χαρακτηριστικά όμοια με αυτά του δικού μας πλανήτη και να βρίσκονται μέσα στην κατοικήσιμη ζώνη του άστρου τους. 

Γενετική τροποποίηση με Crispr (2012)

Αν και η γενετική τροποποίηση είναι κάτι που ήταν εφικτό και πριν την αρχή της δεκαετίας που πέρασε, το Crispr ήρθε για να κάνει την διαδικασία εύκολη και απλή. Η προοπτική για να φέρει την επανάσταση στην ιατρική, την γεωργία και την κτηνοτροφία είναι τεράστια, από την εξάλειψη χρόνιων νόσων, μέχρι την δημιουργία θρεπτικών υπερτροφών, το Crispr θα μπορούσε να δώσει λύσεις σε πολλά προβλήματά μας. Δεν είναι λίγοι όμως αυτοί που δικαιολογημένα το αντιμετωπίζουν καχύποπτα, ειδικά όταν τα αποτελέσματα της χρήσης του δεν είναι πάντα προβλέψιμα. 

Πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας (2019)

Εννοείται πως καμία λίστα δεν θα ήταν πλήρης χωρίς την πρώτη φωτογραφία μαύρης τρύπας. Χρειάστηκαν οχτώ τηλεσκόπια να συλλέγουν δεδομένα για παραπάνω από πέντε ημέρες και συγχρονισμός των 5 Petabyte δεδομένων με ακρίβεια δισεκατομμυριοστού του δευτερολέπτου για την επίτευξη της τελικής εικόνας. Στην φωτογραφία του Event Horizon Telescope φαίνεται o υπέρλαμπρος δακτύλιος αστρικής ύλης που περιβάλει την μαύρη τρύπα και στο κέντρο αυτού ο ορίζοντας γεγονότων ή πιο απλά το σημείο χωρίς επιστροφή από όπου ούτε το φως δεν μπορεί να ξεφύγει. 

Τα Voyager 1 και 2 εφυγαν από το ηλιακό μας σύστημα (2012 & 2018)

Το 2012 το Voyager 1 έφυγε από τα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος για να γίνει ένα διαστρικός ταξιδιώτης. Το Νοέμβρη του 2018 το αδερφικό του σκάφος, Voyager 2, έγινε το δεύτερο μόλις διαστρικό αντικείμενο της ανθρωπότητας. Στο μοναχικό ταξίδι τους μας χάρισαν πανέμορφες φωτογραφίες των μακρινών πλανητών του ηλιακού μας συστήματος, όπως αυτές του Ουρανού και του Ποσειδώνα. Τα δύο αυτά σκάφη φέρουν και ένα μικρό φορτίο μαζί τους, έκαστο κουβαλάει ένα χρυσό δίσκο με ήχο και εικόνες που δείχνουν ποικιλία της ζωής και κουλτούρας στον πλανήτη μας. 

Επιβαιβεώθηκε η ύπαρξη του Higgs Boson (2012-2013)

Ίσως η ανακάλυψη που κόστισε όσο καμία άλλη αυτή τη δεκαετία. Η επιβεβαίωση της ύπαρξης του μποζονίου του Higgs ήταν όμως απαραίτητη για τους φυσικούς. Ο λόγος που η επιβεβαίωση από το Large Hadron Collider (LHC) ήταν τόσο σημαντική είναι επειδή το συγκεκριμένο σωματίδιο ήταν το τελευταίο σωματίδιο που δεν ανακαλύφθηκε στον κλάδο της σωματιδιακής φυσικής, καθώς επίσης είναι το σωματίδιο που δίνει μάζα στα υπόλοιπα σωματίδια. Το συνολικό κόστος αυτού του mega project που οδήγησε στην εύρεση του μποζονίου του Higgs υπολογίζεται 13.25 δισεκατομμύρια δολάρια. 

Επαναπροσδιορίστηκε η μονάδα του κιλού (2018)

Αν και δύσκολα θα μπορούσε κανείς να βρει λόγο να επαναπροσδιορίσει το κιλό, οι επιστήμονες που το έπραξαν είχαν πολύ καλούς λόγους και πρωτίστως την ακρίβεια. Ο ακριβής προσδιορισμός της μονάδας γινόταν μέχρι πρότινος με την βοήθεια ενός μεταλικού κυλίνδρου που βρίσκεται στην Γαλλία, ονόματι Le Grand K. Πλέον θα χρησιμοποιείται η σταθερά του Planck για τον ίδιο σκοπό, αλλά με πολύ πιο ακριβή αποτελέσματα, γεγονός που οι επιστήμονες πιστεύουν θα οδηγήσει σε νέες ανακαλύψεις μελλοντικά. 

Το Curiosity προσεδαφίστηκε επιτυχώς στον Αρη (2012)

Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που η ανθρωπότητα στέλνει Lander στον Κόκκινο Πλανήτη, η επιτυχής προσεδάφιση του Curiosity Rover ήταν ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Έκτοτε το όχημα της NASA έχει στείλε πίσω αμέτρητες φωτογραφίες από τα εξωγήινα τοπία του γείτονα πλανήτη, ακόμη και φωτογραφίες από την έκλειψη ηλίου που κατέγραψε. Στο ταξίδι του κατάφερε ωστόσο να ανιχνεύσει ακόμη και κάποιες οργανικές ενώσεις, γεγονός που από μόνο του δεν αποδεικνύει την ύπαρξη ζωής, αλλά αποτελεί ένα συναρπαστικό εύρημα. 

Εγινε εφικτή η παραγωγή κρέατος μέσα σε εργαστήριο (2013)

Κανένας δεν θα ήθελε να πληρώσει $250.000 για ένα burger, τόσο όμως ήταν το κόστος παραγωγής του πρώτου συνθετικού κρέατος από το Πανεπιστήμιο του Maastricht στην Ολλανδία. Για την διαδικασία απαιτήθηκαν βλαστοκύταρρα από το πτώμα μιας αγελάδας, τα οποία καλλιεργήθηκαν κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες για να μετατραπούν σε περίπου 20.000 μυϊκές ίνες. Το project χρηματοδοτήθηκε από τον συνιδρυτή της Google, Sergey Brin. 

Καταφέραμε να προσγειωθούμε επάνω σε έναν αστεροειδή (2014 & 2018)

Το συγκεκριμένο επίτευγμα δεν το κατορθώσαμε μόνο μία, αλλά δύο φορές μέσα στη δεκαετία. Η πρωτιά ανήκει στο πρόγραμμά Rosetta της European Space Agency, όπου μετά από ταξίδι δέκα χρόνων κατάφερε να προσγειώσει το lander Phillae επάνω στον κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko και να τον μελετήσει κατά την τροχιά του γύρω από τον Ήλιο. Η δεύτερη επιτυχής προσπάθεια έγινε από την Ιαπωνική JAXA, με το σκάφος Hayabusa2 να εκτελεί μια ιδιαίτερα προσεκτική προσεδάφιση πριν ρίξει ένα βλήμα στην επιφάνεια του Ryugu, με σκοπό να περισυλλέξει κάποια από τα θραύσματα που εκτοξεύθηκαν κατά την πρόσκρουση. 

Χαρτογραφήθηκε το ανθρώπινο επιγονιδίωμα (2015)

Οι επιστήμονες κατανοούν σήμερα την τεράστια σημασία που έχουν τα ανθρώπινα γονίδια σε πολλές ασθένειες ή ακόμη και στην πρόληψη ή την θεραπεία τους. Αυτό όμως που πιθανότατα να έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το επιγονιδίωμα, ένας μηχανισμός που σε σχέση με το περιβάλλον και τον τρόπο ζωής μπορεί να ενεργοποιήσει ή να απενεργοποιήσει κάποια γονίδια. Η χαρτογράφηση του ανθρώπινου επιγονιδώματος έγινε το 2015 σε μια σειρά μελετών, στην οποία είχε ηγετικό ρόλο ο Ελληνας καθηγητής του ΜΙΤ, Μανώλης Κέλλης. 

Η τεχνητή νοημοσύνη κάνει σημαντική πρόοδο

Ίσως ο πιο πολυσυζητημένος τομέας της τεχνολογίας αυτή την δεκαετία και ίσως αυτός που θα καθορίσει την επόμενη. Η ΑΙ πλέον δεν χρησιμοποιείται απλά σαν moderation και censorship tool από της πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, αλλά έχει ευρεία εφαρμογή στην καθημερινότητά μας. Από τον έλεγχο των Smart Homes, την κάμερα του κινητού μας και τις smart assistants, όπως η Siri και η Alexa, ακόμη και αυτόνομη οδήγηση οχημάτων σε κάποιες περιπτώσεις. Πολλοί, όπως ο Elon Musk για παράδειγμα, φοβούνται την ανάπτυξή της, ενώ άλλοι την θεωρούν το υπέρτατο εργαλείο που θα λύσει πολλά από τα προβλήματα της ανθρωπότητας. Αυτός που σίγουρα δεν βλέπει την εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης με καλό μάτι είναι ο Νοτιοκορεάτης πρωταθλητής του επιτραπέζιου παιχνιδιού Go που ηττήθηκε από την AlphaGo της Google σε τέσσερα από τα πέντε παιχνίδια, πριν ανακοινώσει την απόσυρση του από την ενεργό δράση εξαιτίας του γεγονότος.

Αυτές ήταν κατά την γνώμη μας οι σημαντικότερες εξελίξεις στον τομέα της επιστήμης και της τεχνολογίας την δεκαετία που μας πέρασε. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας από αυτές και πώς πιστεύετε θα επηρεάσουν την επόμενη δεκαετία; Αφήστε την άποψή σας στα σχόλια παρακάτω!

 

 

 

 

απο τους unboxholics