25η Μαρτίου: Γιατί τρώμε μπακαλιάρο σκορδαλιά;

Ο μπακαλιάρος με τη συνοδεία σκορδαλιάς είναι το εθνικό φαγητό μας κατά τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου και δεν λείπει από κανένα οικογενειακό τραπέζι. Πώς προέκυψε, όμως, το έθιμο αυτό και γιατί καθιερώθηκε;

Η ελληνική παράδοση ορίζει πως την ημέρα της 25ης Μαρτίου, της (διπλής) θρησκευτικής και εθνικής γιορτής της Ελλάδας, το οικογενειακό τραπέζι έχει ως κύριο φαγητό μπακαλιάρο με σκορδαλιά. Είναι το εθνικό φαγητό μας για τον εορτασμό και, έτσι, ανήμερα της 25ης Μαρτίου τιμάμε το αγαπημένο ελληνικό έθιμο.

Πώς προέκυψε, όμως, το έθιμο αυτό και γιατί καθιερώθηκε;

Αρχικά, να σημειωθεί πως κατά τη διάρκεια της Μεγάλη Τεσσαρακοστής, που αποτελεί την παλαιότερη και την πιο αυστηρή χρονική περίοδος νηστείας, καθιερωμένη από τον 4ο αιώνα μ.Χ., η Εκκλησία επιτρέπει μόνο δύο φορές την κατανάλωση ψαριού, εκ των οποίων η μία είναι η ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και η άλλη η Κυριακή των Βαΐων.

Η ημέρα του Ευαγγελισμού είναι μια χαρμόσυνη εορτή μέσα στην περίοδο του πένθους της Σαρακοστής και επειδή είναι θεομητορική εορτή, αφιερωμένη στην Παναγία και ως εκ τούτου ιδιαίτερα σημαντική, καταλύεται η νηστεία της Σαρακοστής. Συγκεκριμένα, καταλύονται το ψάρι, το έλαιο και ο οίνος.

Έπειτα, οι λόγοι που καθιέρωσαν τον μπακαλιάρο στο τραπέζι της 25ης Μαρτίου ήταν καθαρά οικονομικοί και πρακτικοί. Στην ηπειρωτική χώρα, που δεν βρεχόταν από θάλασσα, οι κάτοικοι δεν μπορούσαν να προμηθεύονται φρέσκα ψάρια με την ευκολία που μπορούσαν τα νησιά και οι παράκτιες περιοχές.

Έτσι, ο παστός μπακαλιάρος, που μπορούσε να διατηρηθεί εκτός ψυγείου, ήταν η καλύτερη λύση και, επιπλέον ήταν πολύ φθηνός, γεγονός που τον έκανε ιδιαίτερα προσιτό σε όλους και που ανέβασε τη δημοφιλία του. Επομένως, ο παστός μπακαλιάρος ήταν η πιο εύκολη και οικονομική λύση, ενώ τον έβρισκαν ακόμα και στα πιο μικρά μπακάλικα.