Σήμερα, σχεδόν όλοι γνωρίζουν ότι ένας από τους βασικούς λόγους αποτελεσματικής πρόληψης των επιπλοκών της εγκυμοσύνης αλλά και των γενετικών νοσημάτων είναι ο προγεννητικός έλεγχος.
Ο Δρ. Θάνος Παράσχος, γυναικολόγος μαιευτήρας, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και Διευθυντής του Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής emBIO, είναι ο ειδικός που επιλέξαμε για να απαντήσει σε 9 καίριες ερωτήσεις, τις απαντήσεις των οποίων πρέπει να γνωρίζουν όλοι όσοι επιθυμούν σύντομα να γίνουν γονείς.
Τί είναι ο προγεννητικός έλεγχος;
Πρόκειται για ιατρικές εξετάσεις που γίνονται προ της σύλληψης αλλά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με σκοπό να διαγνωστούν εγκαίρως ενδεχόμενα προβλήματα υγείας τόσο στη μητέρα όσο και στο έμβρυο, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την υγεία και των δύο. Επομένως, είναι σημαντικός για την ασφάλεια και των δύο.
Ελέγχει μόνο τις γυναίκες;
Σε πολλές περιπτώσεις, εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου μπορεί να κάνει και ο πατέρας, ιδιαίτερα όταν εμφανιστεί παθολογικό αποτέλεσμα στις εξετάσεις της συντρόφου του ή αν υπάρχει ιστορικό κληρονομικών γενετικών νοσημάτων.
Είναι υποχρεωτικός;
Ο προγεννητικός έλεγχος δεν είναι υποχρεωτικός. Είναι, όμως, καλύτερα και ασφαλέστερα να γίνεται προγεννητικός έλεγχος, διότι αποκαλύπτει προβλήματα υγείας της μητέρας και του εμβρύου και επίσης προλαμβάνει τόσο τις επιπλοκές της κύησης όσο και τη γέννηση παιδιών που πάσχουν από γενετικά νοσήματα. Επίσης, δίνει σε πολλές περιπτώσεις στον γιατρό τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει έγκαιρα τα προβλήματα που προκύπτουν.
Πότε πραγματοποιείται;
Πραγματοποιείται προ της σύλληψης αλλά και κατά τη διάρκεια της κύησης. Φυσικά, οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες έχουν ακόμη περισσότερη ανάγκη να τον κάνουν σωστά, διότι το ποσοστό προβλημάτων κύησης και επιπλοκών είναι υψηλότερο στην περίπτωσή τους. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι οι πιθανότητες εμφάνισης χρωμοσωμικών ανωμαλιών, όπως είναι το Σύνδρομο Down, αυξάνονται όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας.
Τί εξετάσεις περιλαμβάνει;
Περιλαμβάνει διάφορες αιματολογικές εξετάσεις, οι οποίες περιοδικά επαναλαμβάνονται κατά τη διάρκεια της κύησης, όπως γενική αίματος, γενική ούρων, σάκχαρο, φερριτίνη, ομάδα αίματος και Rhesus, ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης, τεστ δρεπανώσεως κλπ. Επίσης, περιλαμβάνει αιματολογικό έλεγχο για μεταδοτικά νοσήματα, όπως ηπατίτιδα, σύφιλη, κυτταρομεγαλοϊό κ.ά. Τέλος, περιλαμβάνει μια σειρά υπερηχογραφημάτων (την αυχενική διαφάνεια στο πρώτο τρίμηνο, την εξέταση Β’ Επιπέδου στο δεύτερο τρίμηνο και το υπερηχογράφημα ανάπτυξης ή DOPPLER στο τρίτο τρίμηνο).
Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, είναι απαραίτητες και επεμβατικές εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου (λήψη τροφοβλάστης και αμνιοπαρακέντηση), προς αποκλεισμό χρωμοσωμικών και γενετικών παθήσεων του εμβρύου.
Υπάρχει κάτι νεότερο σε επίπεδο εξετάσεων;
Σχετικά πιο πρόσφατα, έχει προστεθεί και ο μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος (NIPT), κατά τη διάρκεια του οποίου δείγμα αίματος λαμβάνεται από τη μητέρα μετά από τις 10 εβδομάδες της κύησης και χρησιμοποιείται για τον έλεγχο εμβρυικού DNΑ, με στόχο τον αποκλεισμό χρωμοσωμικών και γενετικών παθήσεων του εμβρύου.
Οι εξετάσεις μπορεί να διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα;
Είναι δεδομένο ότι υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες εξετάσεις που διενεργούνται σε όλες τις γυναίκες, χωρίς ουδέποτε να παραλείπονται. Οι εξετάσεις, όμως είναι απόλυτα ανάλογες με το ιατρικό ιστορικό της κάθε γυναίκας, αλλά και την ηλικία της. Ο γιατρός, επομένως, μπορεί να κατευθύνει τον έλεγχο, διενεργώντας ακόμη πιο ειδικές εξετάσεις, ανάλογα με τους εξατομικευμένους κινδύνους που παρουσιάζει κάθε ασθενής.
Απαιτείται κάποια δίαιτα ή κάποια προετοιμασία πριν τις εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου;
Όχι, εκτός ίσως της νηστείας, σε περίπτωση που γίνονται εξετάσεις σχετικές με το σάκχαρο.
Υπάρχει κάποιος κίνδυνος για την υγεία της εγκύου, όταν ο έλεγχος πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Όχι, δεν υπάρχει κίνδυνος και οι εξετάσεις δεν είναι επώδυνες και θεωρούνται ασφαλείς. Αντίθετα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί ο έλεγχος για την πρόληψη τυχόν επιπλοκών.
Ο Δρ. Θάνος Παράσχος, γυναικολόγος μαιευτήρας, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και Διευθυντής του Κέντρου Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής emBIO, είναι ο ειδικός που επιλέξαμε για να απαντήσει σε 9 καίριες ερωτήσεις, τις απαντήσεις των οποίων πρέπει να γνωρίζουν όλοι όσοι επιθυμούν σύντομα να γίνουν γονείς.
Τί είναι ο προγεννητικός έλεγχος;
Πρόκειται για ιατρικές εξετάσεις που γίνονται προ της σύλληψης αλλά και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με σκοπό να διαγνωστούν εγκαίρως ενδεχόμενα προβλήματα υγείας τόσο στη μητέρα όσο και στο έμβρυο, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν την υγεία και των δύο. Επομένως, είναι σημαντικός για την ασφάλεια και των δύο.
Ελέγχει μόνο τις γυναίκες;
Σε πολλές περιπτώσεις, εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου μπορεί να κάνει και ο πατέρας, ιδιαίτερα όταν εμφανιστεί παθολογικό αποτέλεσμα στις εξετάσεις της συντρόφου του ή αν υπάρχει ιστορικό κληρονομικών γενετικών νοσημάτων.
Είναι υποχρεωτικός;
Ο προγεννητικός έλεγχος δεν είναι υποχρεωτικός. Είναι, όμως, καλύτερα και ασφαλέστερα να γίνεται προγεννητικός έλεγχος, διότι αποκαλύπτει προβλήματα υγείας της μητέρας και του εμβρύου και επίσης προλαμβάνει τόσο τις επιπλοκές της κύησης όσο και τη γέννηση παιδιών που πάσχουν από γενετικά νοσήματα. Επίσης, δίνει σε πολλές περιπτώσεις στον γιατρό τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει έγκαιρα τα προβλήματα που προκύπτουν.
Πότε πραγματοποιείται;
Πραγματοποιείται προ της σύλληψης αλλά και κατά τη διάρκεια της κύησης. Φυσικά, οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες έχουν ακόμη περισσότερη ανάγκη να τον κάνουν σωστά, διότι το ποσοστό προβλημάτων κύησης και επιπλοκών είναι υψηλότερο στην περίπτωσή τους. Για παράδειγμα, είναι γνωστό ότι οι πιθανότητες εμφάνισης χρωμοσωμικών ανωμαλιών, όπως είναι το Σύνδρομο Down, αυξάνονται όσο αυξάνεται η ηλικία της γυναίκας.
Τί εξετάσεις περιλαμβάνει;
Περιλαμβάνει διάφορες αιματολογικές εξετάσεις, οι οποίες περιοδικά επαναλαμβάνονται κατά τη διάρκεια της κύησης, όπως γενική αίματος, γενική ούρων, σάκχαρο, φερριτίνη, ομάδα αίματος και Rhesus, ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης, τεστ δρεπανώσεως κλπ. Επίσης, περιλαμβάνει αιματολογικό έλεγχο για μεταδοτικά νοσήματα, όπως ηπατίτιδα, σύφιλη, κυτταρομεγαλοϊό κ.ά. Τέλος, περιλαμβάνει μια σειρά υπερηχογραφημάτων (την αυχενική διαφάνεια στο πρώτο τρίμηνο, την εξέταση Β’ Επιπέδου στο δεύτερο τρίμηνο και το υπερηχογράφημα ανάπτυξης ή DOPPLER στο τρίτο τρίμηνο).
Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, είναι απαραίτητες και επεμβατικές εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου (λήψη τροφοβλάστης και αμνιοπαρακέντηση), προς αποκλεισμό χρωμοσωμικών και γενετικών παθήσεων του εμβρύου.
Υπάρχει κάτι νεότερο σε επίπεδο εξετάσεων;
Σχετικά πιο πρόσφατα, έχει προστεθεί και ο μη επεμβατικός προγεννητικός έλεγχος (NIPT), κατά τη διάρκεια του οποίου δείγμα αίματος λαμβάνεται από τη μητέρα μετά από τις 10 εβδομάδες της κύησης και χρησιμοποιείται για τον έλεγχο εμβρυικού DNΑ, με στόχο τον αποκλεισμό χρωμοσωμικών και γενετικών παθήσεων του εμβρύου.
Οι εξετάσεις μπορεί να διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα;
Είναι δεδομένο ότι υπάρχουν κάποιες συγκεκριμένες εξετάσεις που διενεργούνται σε όλες τις γυναίκες, χωρίς ουδέποτε να παραλείπονται. Οι εξετάσεις, όμως είναι απόλυτα ανάλογες με το ιατρικό ιστορικό της κάθε γυναίκας, αλλά και την ηλικία της. Ο γιατρός, επομένως, μπορεί να κατευθύνει τον έλεγχο, διενεργώντας ακόμη πιο ειδικές εξετάσεις, ανάλογα με τους εξατομικευμένους κινδύνους που παρουσιάζει κάθε ασθενής.
Απαιτείται κάποια δίαιτα ή κάποια προετοιμασία πριν τις εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου;
Όχι, εκτός ίσως της νηστείας, σε περίπτωση που γίνονται εξετάσεις σχετικές με το σάκχαρο.
Υπάρχει κάποιος κίνδυνος για την υγεία της εγκύου, όταν ο έλεγχος πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Όχι, δεν υπάρχει κίνδυνος και οι εξετάσεις δεν είναι επώδυνες και θεωρούνται ασφαλείς. Αντίθετα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί ο έλεγχος για την πρόληψη τυχόν επιπλοκών.
