Με μια Προμαχιώτισσα γιαγιά...

Το ραντεβού μας ήταν προκαθορισμένο για τις 4 το απόγευμα. Με τις διάφορες ασχολίες μας, αναχωρήσαμε λίγο καθυστερημένα και ένα σχετικό άγχος μας κατέλαβε. Μαζέψαμε άρον άρον τα χαρτιά μας και τα κασετόφωνα και κατευθυνθήκαμε προς το σπίτι της κυρα Μαρίας στην νότια πλευρά του χωριού. Θα πηγαίναμε να μιλήσουμε με μια ηλικιωμένη γυναίκα του χωριού. Να μας εξιστορήσει την ζωή της.

Οδηγώντας γρήγορα κατηφορίσαμε το στενό δρόμο, παρακάμπτοντας κάποιους κανόνες του κ.ο.κ. φοβούμενοι μην τυχόν ακυρωθεί η συνάντησή μας.
Φτάσαμε έξω από το τυπικό διώροφο αγροτικό σπίτι της κυρα Μαρίας. Μας περίμενε έξω στην περιποιημένη, γεμάτη όμορφα λουλούδια αυλή. Ένα ασπρόμαυρο γατάκι μπλεκόταν συνεχώς στα πόδια της. Μας άνοιξε την εξώπορτα με ένα μεγάλο καλοσυνάτο χαμόγελο.
"Ελάτε, καλωσορίσατε".
Το φουστάνι της το τυπικό ντόπιο παραδοσιακό, που φορούν οι περισσότερες "παλιές" γυναίκες του χωριού, να φτάνει μέχρι τους αστραγάλους. Μια πολύχρωμη ποδιά με δυο μικρές τσεπούλες στη μέση, δείγμα ότι κάτι ετοίμαζε στη κουζίνα. Ένα μαύρο τσεμπέρι κάλυπτε το κεφάλι της,κρύβοντας τα λιγοστά άσπρα της μαλλιά. Δυο χρυσά μικρά σκουλαρίκια διακρίνονταν στα αυτιά της, πιθανόν και τα μόνα κοσμήματα που είχε στη ζωή της. Κάτω από τις παντόφλες φαίνονταν τα χειροποίητα παρδαλά πασούμια (πίνκες) που φορούσε.Το ανάστημά της γύρω στα 1.70μ,λίγο γειρτό, σημάδι από τα δύσκολα χρόνια που πέρασε στη ζωή της. Το πρόσχαρο πρόσωπό της γεμάτο ρυτίδες.Τα γαλάζια της μάτια ,λίγο ξεπλυμένα από το πέρασμα των χρόνων, μαρτυρούν ότι κάποτε υπήρξε μια όμορφη κοπέλα.
"Ελάτε παιδιά, κοπιάστε στο φτωχικό μου" μας είπε και κατευθύνθηκε προς το ισόγειο, όπου διακρίνονταν από την ανοιχτή πόρτα η κουζίνα-καθιστικό.
Διασχίζοντας το μικρό πλακόστρωτο πεζόδρομο της αυλής,βλέπεις δεξιά κι αριστερά όλα τα πράματα περιποιημένα και τακτοποιημένα, δείγμα νοικοκυροσύνης.
Στο μακρόστενο υπόστεγο της αυλής τα ξύλα για τον χειμώνα, υποδηλώνουν ότι είναι προετοιμασμένη για το κρύο.
Μπήκαμε μέσα στο δωμάτιο και αμέσως μας συνεπήρε η μυρωδιά της χορτόπιτας που ψήνονταν στην "μασίνα". Μια ανεπαίσθητη ζέστη μας έκανε να χαλαρώσουμε ευχάριστα.
Η κυρα Μαρία αφού μας έβαλε να καθίσουμε κατευθύνθηκε προς τον πάγκο της και μετά από ένα λεπτό εμφανίστηκε με τον κλασσικό δίσκο. Το γλυκό κουταλιού που μας πρόσφερε, εξαφανίστηκε μονομιάς κάνοντας τον ουρανίσκο μας να ζητάει κι άλλο.


"Λοιπόν κυρα Μαρία για πες μας για σένα, για τα παλιά τα χρόνια, πώς ήταν, πώς τα περνούσατε;"


Αφήνοντας το δίσκο στον πάγκο και παίρνοντας μια βαθιά ανάσα, κάθισε σε ένα μικρό σκαμνάκι δίπλα στη "μασίνα" , έχοντας μας απέναντί της.
"Αχ βρε παιδιά μου, τι να σας πω; Ήταν δύσκολα τα χρόνια που περάσαμε. Φτώχεια και πολλές δυσκολίες. Δεν είναι όπως σήμερα που τα έχετε όλα στα πόδια σας.
Η οικογένειά μου ήταν πολύτεκνη. Ήμασταν επτά αδέλφια, εγώ και άλλοι έξι αδελφοί. Τα δύο μου αδέλφια πέθαναν μικρά και δεν τα θυμάμαι καθόλου. Τότε δεν είχαμε γιατρούς , ούτε φάρμακα. Δουλεύαμε στα χωράφια. Λίγα χωράφια,μόνο για να φυτέψουμε τα φασόλια και τις πατάτες της οικογένειας. Είχαμε και λίγες κατσίκες και δυο αγελάδες, ίσα ίσα να έχουμε γάλα και τυρί.
Λίγα σιτάρια βάζαμε, τα θερίζαμε με το δρεπάνι και τα αλέθαμε στο νερόμυλο του χωριού για να έχουμε ψωμάκι.
Ο πατέρας μου ήταν αυστηρός , αλλά πάντα φρόντιζε να έχουμε να φάμε. Μαζί με τα αδέλφια μου δούλευαν όλη μέρα, παλεύοντας για να τα βγάζουμε πέρα. Εγώ πιο πολύ καθόμουν στο σπίτι για τις οικιακές δουλειές".


"Σχολείο πήγες κυρα Μαρία;" ρωτήσαμε.


"Μέχρι την τρίτη δημοτικού" απάντησε μηδιώντας.
"Τότε τα χρόνια δεν μας επέτρεπαν πολυτέλειες. Ειδικά τα κορίτσια ήταν ταγμένα να κάνουν οικογένεια και να γεννάνε παιδιά.
Έτσι κι εγώ μόλις έγινα 16 χρονών , οι γονείς μου με αρραβώνισαν με τον μακαρίτη τον άντρα μου. Μου έκαναν προξενιό και επειδή ήταν καλή οικογένεια, με "έδωσαν".
Στα 17 μου παντρεύτηκα έχοντας για προίκα ένα σεντούκι με τα απαραίτητα χειροποίητα κιλίμια και κεντήματα. Φτωχικά πράματα, όχι όπως τώρα. Α και λίγες λίρες που μάζεψαν τα αδέλφια μου. Με αυτά τα λιγοστά στήσαμε το σπιτικό μας με τον άντρα μου. Δουλέψαμε σκληρά στα χωράφια και με πολύ οικονομία και στερήσεις καταφέραμε να μεγαλώσουμε τα δυο μας αγόρια. Κάναμε και ένα μικρό δάνειο και φτιάξαμε αυτό το σπιτάκι, Δόξα τω Θεό."
Το βλέμμα της σκοτείνιασε και μπορούσαμε να διακρίνουμε το πόσο δύσκολα χρόνια πέρασε αυτή η καλοσυνάτη γυναίκα, αλλά και όλοι οι παππούδες μας.


"Πώς διασκεδάζατε εκείνα τα χρόνια;" ρωτήσαμε, προσπαθώντας να ελαφρύνουμε λίγο το κλίμα.


Το βλέμμα της άλλαξε μονομιάς.
"Δεν είχαμε και πολλά γλέντια εκείνα τα χρόνια. Μόνο σε κάνα γάμο πηγαίναμε και στο πανηγύρι του χωριού που είχαμε "όργανα" στην πλατεία στις 27 Οκτωβρίου του Αγίου Δημητρίου.
Εκεί βγαίναμε και εκεί χορεύαμε ,όλο το χωριό.
Τον χειμώνα που δεν είχε δουλειές να κάνουμε στα χωράφια,τα κρύα βράδια μαζευόμασταν στα συγγενικά σπίτια και κάναμε "πουτπριέτκα". Κεντούσαμε την προίκα μας και κουτσομπολεύαμε οι γυναίκες, ενώ οι άντρες έλεγαν τα δικά τους , με τα ουζάκια τους και τα τουρσιά. Φτωχικά πράματα, αλλά ήταν ωραία".


"Τώρα πώς τα περνάς κυρα Μαρία; "


Το πρόσωπό της άλλαξε , σαν να προσγειώθηκε στην πραγματικότητα. Πήρε ένα νηφάλιο ήφος και συνέχισε.
"Δόξα τω Θεό είμαστε πολύ καλά. Το ένα μου παιδί έχει την οικογένειά του στην πάνω γειτονιά, και ο μικρότερος ζει εδώ στον επάνω όροφο. Και οι δύο με φροντίζουν και μου χάρισαν και εγγόνια.
Εγώ παίρνω μια μικρή σύνταξη του ΟΓΑ και βοηθάω όσο μπορώ τα παιδιά μου και τα εγγόνια μου. Έχω λίγα προβλήματα με τα αρθριτικά μου, αλλά τα χρόνια είναι πολλά. Κάνω υπομονή, τι να κάνω?"
Η επόμενη ώρα πέρασε δείχνοντάς μας παλιές ασπρόμαυρες φωτογραφίες, που τις φύλαγε σαν κόρη οφθαλμού, μέσα σε ένα μεγάλο μεταλλικό κουτί, λες και εκεί μέσα φύλαγε όλη την ζωή της.


Κρατώντας την αξιοπρέπειά της και με αργές κινήσεις σηκώθηκε και άνοιξε το πορτάκι της μασίνας. Η μυρωδιά της χορτόπιτας απλώθηκε στον χώρο, σπάζοντας τα ρουθούνια μας. Με κινήσεις επαγγελματία την τεμαχίζει και μας προσφέρει από ένα τριγωνικό κομμάτι.
"Δοκιμάστε λίγο. Φτωχική είναι αλλά ελπίζω να σας αρέσει".
Η πίτα εξαφανίστηκε σε λίγα λεπτά και το βλέμμα μας εγκαταστάθηκε ένα μόνιμο ηλίθιο χαμόγελο.
Ξαφνικά συνειδητοποιήσαμε ότι έξω άρχισε να νυχτώνει. Ο χρόνος πέρασε τόσο γρήγορα.


Ευχαριστώντας την κυρα Μαρία μαζέψαμε γρήγορα τα χαρτιά με τις σημειώσεις μας και βγήκαμε έξω. Η ψύχρα που μας χτύπησε στα πρόσωπα, μας επανέφερε στην πεζή πραγματικότητα.
Καληνυχτώντας την, συνειδητοποιήσαμε το πόση δύναμη ψυχής έχουν αυτοί οι μεγάλοι άνθρωποι, που με τόσο δύσκολες συνθήκες κατάφεραν τόσα πολλά πράματα στη ζωή τους. Το πόσο δυνατοί ήταν και κατάφεραν να μεγαλώσουν τις επόμενες γενιές, δίνοντας τους εφόδια , διδάγματα και ανεξίτηλες αξίες.


Και ξέρουμε ότι το χωριό μας είναι γεμάτο από τέτοιες κυρα Μαρίες!





ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΑΛΑΜΑΝΗΣ | promahi-nea.blogspot.gr