Ο δήμος, τα τελευταία χρόνια υλοποιεί το Έργο «Living history, Living nature» (με ακρωνύμιο “Lhi-Lna”), το οποίο χρηματοδοτείται απο το πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας «Ελλάδα – πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας 2007-2013», προκειμένου να αναδείξει την ιστορική και φυσική κληρονομιά της περιοχής, χρησιμοποιώντας και ψηφιακά μέσα, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί πρωτότυπες ψηφιακές εφαρμογές, αλλά και διαδικτυακές σελίδες εύκολα προσβάσιμες στο κοινό. Σε πολλές περιπτώσεις γίνονται μελέτες για την αποκατάσταση μνημείων και σε συνδυασμό με την πληρέστερη ενημέρωση του κοινού, η τοπική κοινωνία ευελπιστεί τα σημεία ενδιαφέροντος αυτά να αποτελέσουν έναν σημαντικό πόλο έλξης, τόσο Ελλήνων, όσο και ξένων επισκεπτών.
Η Μονή Αρχαγγέλου αποτελεί ένα από τα πιο καλά διατηρημένα ιστορικά μνημεία της Αλμωπίας, με την ίδρυσή να χρονολογείται στα τέλη του 18ου – αρχές 19ου αιώνα. Σε αυτήν οφείλει το όνομά του το χωριό Αρχάγγελος που βρίσκεται σε απόσταση λίγων λεπτών από τη μονή (το παλιό του όνομα ήταν Όσσιανη).
Είναι αφιερωμένη στον Αρχάγγελο Μιχαήλ, ενώ λέγεται ότι τα πρώτα χρόνια ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Επίσης, σύμφωνα με παραδόσεις, το μοναστήρι είναι χτισμένο πάνω σε αρχαίο ιερό, πιθανότατα των ρωμαϊκών χρόνων, αφιερωμένο στη Θεά Άρτεμη. Η μονή είναι περιτριγυρισμένη από πλούσιο φυσικό περιβάλλον, με πολλά είδη δέντρων, λιμνούλες και μικροκαταρράκτες.
Το μοναστήρι, που λόγω της σπουδαιότητάς του έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, λέγεται ότι χρησίμευσε ως καταφύγιο και ορμητήριο οπλαρχηγών κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα και στον χώρο του φιλοξενούνται τα ιερά λείψανα επιφανών μαρτύρων και αγίων της εκκλησίας, καθώς και η γνωστή εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.
Η μονή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ είναι τρίκλιτη βασιλική και εσωτερικά ο ναός είναι κατάγραφος με εντυπωσιακές αλλά και μοναδικές τοιχογραφίες που χρονολογούνται στο σύνολό τους το 1888, βάσει επιγραφών, ενώ εντυπωσιακό είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο που χρονολογείται το 1860.
Τα πανηγύρια της μονής λαμβάνουν χώρα στις 6 Σεπτέμβρη και στις 8 Νοέμβρη (Πανηγύρι Αρχαγγέλου Μιχαήλ). Στο πρώτο παρατίθεται γεύμα και συρρέει πλήθος κόσμου μεταξύ των οποίων και τοπικοί παράγοντες. Σε συνδυασμό με τον παραδοσιακό οικισμό του Αρχαγγέλου αλλά και τα φυσικά και ιστορικά μνημεία της βόρειο-ανατολικής Αλμωπίας η επίσκεψη στην περιοχή αποτελεί μια από τις πιο ξεχωριστές εκδρομικές εμπειρίες. Το χωριό έχει γύρω στους 700 μόνιμους κατοίκους, έχει σχολείο και αγροτικό ιατρείο και είναι γνωστό για τα κεράσια και τις πατάτες του.
Δείτε στο video που ακολουθεί, λίγα λόγια για την Μονή, από τον πατέρα Ιλαρίωνα:
