Τα γραφήματα των πυρκαγιών: Στοιχεία για τις δασικές φωτιές από το 2000 έως το 2015

Η φωτιά στη βόρεια Εύβοια, και λίγες ημέρες νωρίτερα αυτή στη Χίο, επαναφέρουν στο προσκήνιο, όπως και κάθε καλοκαίρι, το θέμα της θερινής μάστιγας των δασικών πυρκαγιών. Με την έκταση της καταστροφής...

Η φωτιά στη βόρεια Εύβοια, και λίγες ημέρες νωρίτερα αυτή στη Χίο, επαναφέρουν στο προσκήνιο, όπως και κάθε καλοκαίρι, το θέμα της θερινής μάστιγας των δασικών πυρκαγιών. Με την έκταση της καταστροφής να μην έχει διαπιστωθεί ακόμα, η πυρκαγιά που κατέκαιγε από το Σάββατο την περιοχή, έχοντας ξεκινήσει από τη Φαράκλα, φαίνεται ότι θα αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα συμβάντα του είδους για το καλοκαίρι του 2016.

Με αφορμή τις δύο αυτές πυρκαγιές, η HuffPost Greece δημιούργησε σειρά γραφημάτων, βάσει των επίσημων στοιχείων που είναι διαθέσιμα από την Πυροσβεστική, σχετικά με τις δασικές (αλλά και μη) πυρκαγιές από το 2000 μέχρι και το 2015.



Οι δασικές πυρκαγιές εντάσσονται ως φαινόμενο στην κατηγορία των φυσικών καταστροφών, σύμφωνα με το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας «Ξενοκράτης». Μπορούν να προκληθούν από φυσικά αίτια ή ανθρώπινη δραστηριότητα, και οι πλέον επικίνδυνες περιοχές για την εκδήλωση πυρκαγιών σε δάση και δασικές εκτάσεις απεικονίζονται σε χάρτες στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας (Θεματικοί Χάρτες Σχεδίων Π.Π.).

Τα πλέον ευαίσθητα στις πυρκαγιές δασικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα εντοπίζονται κυρίως στην παραλιακή, λοφώδη και υποορεινή περιοχή, όπου τείνουν να κυριαρχούν φρύγανα, αείφυλλα πλατύφυλλα και πευκοδάση. Οι περιοχές αυτές, με υψόμετρο 0-600 μέτρων, θεωρούνται ζώνες σημείων έναρξης των περισσότερων δασικών πυρκαγιών, χωρίς να αποκλείεται η εμφάνισή τους σε ορεινούς όγκους (μεγαλύτερα υψόμετρα). Ως αντιπυρική περίοδος στην Ελλάδα, ορίζεται από την 1η Μαΐου μέχρι τις 31 Οκτωβρίου.

Τα δεδομένα των πυρκαγιών 2000-2015

Τα δεδομένα που προκύπτουν επιτρέπουν την εξαγωγή μιας σειράς συμπερασμάτων- όπως το ότι τα πρώτα «χρόνια της κρίσης» (ξεκινώντας από το 2008 και μετά) διαφαίνεται μια μειωτική τάση όσον αφορά στον αριθμό των πυρκαγιών, με άνοδο το 2011, η οποία ακολουθήθηκε στη συνέχεια ξανά από μειωτική τάση - βεβαίως, σε αυτό θα έπρεπε να ληφθεί υπόψιν το ότι είχαν προηγηθεί λίγο πριν οι καταστροφικές, άνευ προηγουμένου, πυρκαγιές του 2007.





Το μοιραίο από άποψης πυρκαγιών 2007 δεσπόζει μεταξύ των ετών από το 2000 και μετά. Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους, όπως διαφαίνεται και στα γραφήματα: Το εν λόγω έτος κατακάηκαν 2.644.083,1 στρέμματα συνολικά, τα 651.585,7 εκ των οποίων ήταν από φωτιές σε δάση και τα 836.875 σε δασικές εκτάσεις, με τους νεκρούς να ανέρχονται σε δεκάδες.





Οι πληγείσες περιοχές περιελάμβαναν τους νομούς Μεσσηνίας, Αρκαδίας, Ηλείας, Αχαΐας, Λακωνίας, Αργολίδας, Κορινθίας, Αττικής, Ευβοίας και Φθιώτιδας, με την Ηλεία να πλήττεται σκληρότερα και τις δορυφορικές εικόνες να δείχνουν το μέγεθος της καταστροφής.



Ο πιο επικίνδυνος θερινός μήνας

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης τα στοιχεία για τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες, κατά τους οποίους εκδηλώνονται οι περισσότερες και πιο καταστροφικές πυρκαγιές.













Υπό αυτή την έννοια, ως «πρωταθλητής», και ως εκ τούτου πιο επικίνδυνος από άποψης πυρκαγιών μήνας, προκύπτει ο Αύγουστος, με μέσο αριθμό 1.769,8 πυρκαγιών από το 2000 ως και 2015, και μέσο όρο 232.158,5 καμμένων στρεμμάτων – αφήνοντας πίσω του με αισθητή διαφορά τον Ιούλιο, ο οποίος είχε αντίστοιχους μέσους όρους 1654,2 πυρκαγιών και 136.879,9 στρεμμάτων.

Κατηγορίες πυρκαγιών και κλίμα



Όπως αναφέρεται σε αναρτημένη στην ιστοσελίδα του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης μελέτη η οποία πραγματοποιήθηκε μετά τις πυρκαγιές του 2007, οι πυρκαγιές διακρίνονται σε τέσσερις κατηγορίες, ανάλογα με την κατηγορία της καύσιμης ύλης και τη θέση τους σε σχέση με την επιφάνεια του εδάφους. Είναι οι εξής:

Πυρκαγιές εδάφους (υπόγειες): Καίγεται η οργανική ύλη κάτω από την επιφάνεια του φυλλοστρώματος του δάσους- μπορούν να διεισδύσουν βαθύτερα, πάνω από 1-2 μέτρα και να εξαπλωθούν υπόγεια. Είναι δύσκολες στην κατάσβεση, αν και εξαπλώνονται αργά, και σπάνιες στην Ελλάδα.

Πυρκαγιές επιφανείας (έρπουσες): Καίνε την ξηρή οργανική ύλη και τη χαμηλή βλάστηση έως και 2 μέτρα. Έχουν μεγάλη ταχύτητα διάδοσης, και αποτελούν το πιο συχνό είδος δασικής πυρκαγιάς.

Πυρκαγιές κόμης (επικόρυφες): Καίνε την εναέρια καύσιμη ύλη, σε ύψος μεγαλύτερο των δύο μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους και καταστρέφουν την κόμη των δέντρων. Συνήθως προέρχονται από τις έρπουσες. Έχουν πολύ μεγάλη ταχύτητα διάδοσης και θεωρούνται οι πιο καταστροφικές, καθώς προκαλούν την καταστροφή των μεγάλων δασών.

Μεικτές πυρκαγιές (ή σαρωτικές): Τα τρία άνω είδη πυρκαγιών μπορεί να συνυπάρχουν. Στην περίπτωση μιας τέτοιας, σαρωτικής πυρκαγιάς, τα χαρακτηριστικά είναι η πολύ μεγάλη έντασή της, το μεγάλο ύψος της δημιουργούμενης, πάνω από τις φλόγες, θερμικής στήλης, και η αδυναμία πρόβλεψης της «συμπεριφοράς» της.



Σημειώνεται πως, όπως αναφέρεται στη μελέτη, σημαντικός στην περίπτωση της Ελλάδας είναι ο ρόλος του κλίματος: Τα μεσογειακού τύπου οικοσυστήματα παρουσιάζουν μεγαλύτερο ρυθμό παραγωγής φυτικής βιομάζας σε σχέση με τον ρυθμό διάσπασης της νεκρής, οπότε δημιουργείται πλεόνασμα, ενώ η βλάστηση πρέπει να αναπτύσσεται με ελάχιστο νερό- οπότε η ανανέωσή τους είναι δύσκολη, εκτός αν υπάρχει εναλλακτικός τρόπος καθαρισμού του εδάφους για να φυτρώνουν νέοι σπόροι. Κατάλληλο έδαφος προκύπτει μέσω της φωτιάς - κι εδώ έχουμε τη θετική διάσταση της σχέσης μεταξύ μεσογειακής βλάστησης και πυρκαγιάς, ωστόσο αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι οι συχνές πυρκαγιές, εξαιτίας ανθρώπινης συμπεριφοράς, δεν αποτελούν σοβαρότατη διαταραχή, καθώς τα δάση που ξανακαίγονται πριν «ωριμάσουν», υποβαθμίζονται δραματικά.

Όπως υπογραμμίζεται στη μελέτη, ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών ήταν σταθερός ως το 1975, με περίπου 700 περιστατικά ανά έτος και παρουσίασε αυξητική τάση μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, με τη σταθερότητα να επιστρέφει κατά το 1998, με την ανάληψη της δασοπυρόσβεσης από το Πυροσβεστικό Σώμα. 

πηγη: thetag.gr