Ο Ελληνικός Ποινικός Κώδικας προβλέπει στα άρθρα 121-133 ένα σύστημα ελαττωμένης ευθύνης των ανήλικων δραστών ποινικά κολάσιμων πράξεων. Οι ανήλικοι χωρίζονται ως προς την ευθύνη και τον καταλογισμό σε τρείς κατηγορίες* α) ανήλικοι 8 έως 13 ετών, οι οποίοι θεωρούνται ποινικά ανεύθυνοι και η πράξη δεν τους καταλογίζεται β) ανήλικοι 13 έως 15 ετών στους οποίους επιβάλλονται ΜΟΝΟ αναμορφωτικά ή θεραπευτικά μέτρα και γ) ανήλικοι 15 έως 18 ετών στους οποίους μπορεί υπό περιπτώσεις και μόνο αν κριθεί ότι δεν επαρκούν τα αναμορφωτικά μέτρα να επιβληθεί ΚΑΙ ποινικός σωφρονισμός.
Αναμορφωτικά μέτρα τα οποία επιβάλλονται στις περισσότερες περιπτώσεις είναι η επίπληξη, η ανάθεση της υπεύθυνης επιμέλειας του ανηλίκου σε ανάδοχη οικογένεια ή σε ιδρύματα ανηλίκων ή σε επιμελητές ανηλίκων,η παροχή κοινωφελούς εργασίας, η παρακολούθηση από τον ανήλικο κοινωνικών και ψυχολογικών προγραμμάτων σε κρατικούς, δημοτικούς, κοινοτικούς ή ιδιωτικούς φορείς κ.α. Θεραπευτικά μέτρα όπως η παραπομπή σε ειδικό θεραπευτικό κατάστημα ή ίδρυμα απεξάρτησης επιβάλλονται μόνο σε ψυχικά ασθενείς ή χρήστες ναρκωτικών ουσιών ανηλίκους.
Σε ανηλίκους που τέλεσαν πράξη που χαρακτηρίζεται ως πταίσμα επιβάλλονται μόνο αναμορφωτικά μέτρα που δε περιλαμβάνουν ποτέ τον εγκλεισμό σε κατάστημα κράτησης.
Σε κάθε περίπτωση μετά την ενηλικίωση παύουν τα αναμορφωτικά ή θεραπευτικά μέτρα εκτός εάν κριθεί ότι είναι απαραίτητο να συνεχιστούν ως και τα 21.
Τέλος, υπάρχουν και οι νεαροί ενήλικες ηλικίας 18-21 ετών, στους οποίους αναγνωρίζεται ως ελαφρυντική περίσταση το νεαρό της ηλικίας (η μετεφηβική περίοδος) και μπορεί να τους επιβληθεί ελαττωμένη κατά άρθρο 83 ΠΚ ποινή φυλάκισης, όπως ακριβώς και σε όσους τέλεσαν ποινικό αδίκημα πριν τα 18 δικάζονται όμως μετά την ενηλικίωση.
Όπως προαναφέρθηκε λοιπόν, σε ανήλικο μπορεί να επιβληθεί ποινή φυλάκισης μόνο με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση, εάν είναι σε ηλικία άνω των 15 ετών και κριθεί ότι για τη συγκεκριμένη περίπτωση δεν επαρκούν τα αναμορφωτικά ή θεραπευτικά μέτρα και μόνο εάν η πράξη του αν τελούνταν από ενήλικο, θα χαρακτηριζόταν κακούργημα και εμπεριέχει το στοιχείο της βίας ή τελείται κατ' επάγγελμα ή κατ' εξακολούθηση. Και λέμε πως θα χαρακτηριζόταν ως κακούργημα καθώς σε κάθε περίπτωση ένας ανήλικος δε θεωρείται ποτέ ότι τελεί κακούργημα, παρά μόνο πλημμέλημα. Ακόμα και αν επιβληθεί φυλάκιση, το Δικαστήριο θα καθορίσει μειωμένη διάρκεια εγκλεισμού η οποία θα φτάσει τα 10 ή 15 χρόνια μόνο σε ειδικές περιπτώσεις πολύ σοβαρών εγκλημάτων, ενώ ο ανήλικος μπορεί να αιτηθεί την απόλυσή του υπό όρο μετά τη συμπλήρωση του μισού της ποινής του.
Παρά την αυξημένη κοινωνική κατακραυγή που προκαλεί πολλές φορές η μη φυλάκιση ανηλίκων εγκληματιών ακόμα και για το βαρύτερο αδίκημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση, όπως στη περίπτωση του 14χρονου από τη Γέφυρα Θεσσαλονίκης που φέρεται ως δράστης της ανθρωποκτονίας συνομηλίκου του με τρόπο "ιδιαζόντως ειδεχθή", φαίνεται πως υπάρχουν πολύ σοβαροί λόγοι για αυτή την ευνοική ρύθμιση του ΠΚ.
Σύμφωνα με στατιστικές, περίπου το 80% των ανηλίκων που φυλακίστηκαν, επέστρεψαν στη φυλακή και ως ενήλικες. Τα ποσοστά δείχνουν μεγάλη πιθανότητα υποτροπής και αυτό συμβαίνει γιατί λόγω της παντελούς ελλείψεως στο ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα κατάλληλων θεραπευτικών δομών επανένταξης που θα έχουν ως σκοπό το σωφρονισμό και όχι τη τιμώρηση, δε μπορεί να επιτευχθεί η μείωση της εγκληματικότητας στους ανηλίκους ούτε και η πρόληψη τέλεσης παρόμοιων αδικημάτων στην μετέπειτα ενήλικη ζωή τους. Δυστυχώς, τα καταστήματα κράτησης στις περισσότερες περιπτώσεις λειτουργούν εντελώς αντίστροφα από το σκοπό τους, ως "σχολεία εγκληματιών". Εκεί οι νέοι ζουν σε απάνθρωπες συνθήκες στις οποίες για να επιβιώσουν οδηγούνται καθημερινά στην επιθετικότητα, τη χρήση βίας, την και τη συνεχόμενη παράνομη συμπεριφορά και εκτός από την ελευθερία τους μαθαίνουν ως φυσιολογικό να στερούνται στη καθημερινότητά τους και άλλα δικαιώματα όπως το να εκφράζονται ελεύθερα και να αναπτύσσουν τη προσωπικότητά τους σε μία πολύ καθοριστική στιγμή της ζωής τους για τη διάπλαση της ανώριμης άποψής τους περί ηθικής και τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς τους. Διαβιούν δίπλα σε "δασκάλους" στο έγκλημα αντί για σωστούς εκπαιδευτικούς όπως θα έπρεπε. Ώς εκ τούτου, οι νεαροί παραβάτες μετατρέπονται σε ενήλικους ψυχρούς εγκληματίες που θεωρούν οι ίδιοι για τον εαυτό τους τη φυλακή ως το φυσικό τους τόπο, το μόνο "σπίτι" που τους αρμόζει και τους περιμένει λόγω και του έντονου στιγματισμού και της απομόνωσης από τη κοινωνία που καθιστά αδύνατη την επανένταξή τους στον πολιτισμένο έξω κόσμο, παρά μόνο στον ιδρυματικό υποπολιτισμό που απολάμβαναν στο κρύο και άδικο περιβάλλον της φυλακής.
Ο λαός κλείνει όλη αυτή τη μεγάλη συζήτηση περί της καταστολής της ανήλικης παραβατικότητας στο απλό ρητό πως "όπου ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μία φυλακή" καθιστώντας περισσότερο φανερή την ανάγκη πρόληψης με εκπαιδευτικές δράσεις αντί της στείρας τιμώρησης προς την αντιμετώπιση του προβλήματος.
ΚΟΝΑΚΟΓΛΟΥ ΜΕΛΙΝΑ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου
Το ialmopia.gr επιτρέπει στον χρήστη να αναρτά τα σχόλια και τις απόψεις του σε επίκαιρα θέματα/συζητήσεις. Τα σχόλια και οι απόψεις αυτές εκφράζουν αποκλειστικά τις προσωπικές θέσεις του εκάστοτε χρήστη και δεν υιοθετούνται από το ialmopia.gr. Σε κάθε περίπτωση, ο χρήστης οφείλει να εκφράζεται με τρόπο ώστε να μην παραβιάζει τους ελληνικούς νόμους. Σε αντίθετη περίπτωση, το ialmopia.gr διατηρεί το δικαίωμα να αποκλείει το χρήστη από την εν λόγω υπηρεσία.
Με εκτίμηση, Η συντακτική ομάδα του ialmopia.gr