Αφιέρωμα: Μηλιά Αλμωπίας. Αφήγηση ενός 85χρονου κατοίκου της

Η πλειοψηφία των κατοίκων του Χωριού Μηλέα ή Μηλιά είναι πρόσφυγες από την Μ. Ασία

Οι περίπου 150 οικογένειες ήρθαν στην Μηλιά το 1922 από το χωριό Ελμαλί περιοχή Γιάλοβα.

Το 1919 έφυγαν από το χωριό τους που είχε περίπου 1630 κατοίκους και πήγαν στην Γιάλοβα. Από εκεί το 1921 ήρθαν στον Βόλο και τελικά το 1922 εγκαταστάθηκαν πλέον στην Μηλιά. Στο χωριό ήδη είχαν έρθει το 1921 και εγκαταστάθηκαν μόνιμα περίπου 70 οικογένειες από το Χωριό Κουρσουλί περιοχή Πάνορμο Προύσας και 20 οικογένειες από το χωριό Αξός της Μ. Ασίας. Στο χωριό υπήρχαν επίσης και 20 οικογένειες γηγενείς.

Όταν ήρθαν οι πρόσφυγες της Μ. Ασίας υπήρχαν ακόμη περίπου 100 οικογένειες Τούρκων. Έμειναν στο ίδιο χωριό Έλληνες και Τούρκοι για περίπου έναν χρόνο και μετά έφυγαν για Τουρκία. (Ανταλλαγή Πληθυσμού το 1923).



Στην αρχή οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν πολλές οικογένειες μαζί σε σπίτια που ήταν άδεια και όταν έφυγαν οι Τούρκοι εγκαταστάθηκαν οι Έλληνες πρόσφυγες. Οι κάτοικοι του χωριού ήταν περίπου 1000 με 1050 . Η ονομασία του Χωριού ήταν Καρλάτ τουρκική λέξη από μια ποικιλία μήλων που υπήρχε άφθονη στο χωριό. Στα ελληνικά η ονομασία ήταν Μηλιά το οποίο και επίσημα πήρε την ονομασία Μηλιά το 1927 από την Επιτροπή Εποικισμού Μηλιάς. Όταν εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες τους δόθηκαν προσωρινά χωράφια που τα καλλιεργούσαν με καλαμπόκι , σιτάρι και κουκούλια. Οι καλλιέργειες αυτές υπήρχαν από τους Τούρκους και λόγω των κουκουλιών στο χωριό , υπήρχαν άφθονες μουριές.
Το 1927 έγινε διανομή και δόθηκαν κλήροι. Ο κλήρος ήταν 24 στρέμματα χωράφια , οι πολύτεκνες οικογένειες έπαιρναν 1,5 κλήρο. Το ίδιο έτος άρχισαν να καλλιεργούν και καπνό.



Οι Έλληνες πρόσφυγες από το Ελμαλί όταν έφυγαν απο το χωριό πήραν μαζί τους την εικόνα της Παναγίας , που βρίσκεται μέχρι σήμερα στον Ιερό Ναό Γενεθλίων της Θεοτόκου Μηλέας που πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου και έχει γίνει ξακουστή για τα θαύματα της, καθώς επίσης την καμπάνα που επίσης υπάρχει στον Ναό μέχρι σήμερα και την κολυμβήθρα. Η εικόνα της Παναγίας, η καμπάνα , η κολυμβήθρα και άλλες εικόνες μεταξύ αυτών και των Αγίου Γεωργίου και Αγίου Δημητρίου μεταφέρθηκαν από μια επιτροπή του χωριού Ελμαλί που αποτελούνταν από τούς : 1. Αντώνιο Κυριακόπουλο , 2. Παντελή Παπαδόπουλο , 3. Στέφανο Σπανόπουλο και 4. Σωτήριο Τικόπουλο.



Στο Ελμαλί η Εκκλησία ονομαζόταν Άγιος Γεώργιος και έτσι ονομάστηκε η Εκκλησία τους στην αρχή Μηλιά . Εκκλησία φυσικά δεν υπήρχε όταν ήρθαν , υπήρχε Τζαμί.
Στην αρχή έκαναν Εκκλησία ένα υπόστεγο ( κοντά στο Δημοτικό κατάστημα ) , όπου τοποθέτησαν τις εικόνες της Παναγίας , τον Άγιο Γεώργιο , τον Άγιο Δημήτριο και άλλες. Την καμπάνα την τοποθέτησαν σε ένα πλατάνι στο Τζαμί στην σημερινή τοποθεσία της Εκκλησίας του χωριού. Αργότερα Εκκλησία έκαναν το Τζαμί και όταν κατεδαφίστηκε για να κτιστεί περίπου το 1969 η σημερινή Εκκλησία στο ίδιο μέρος , προσωρινά την μετέφεραν στην αποθήκη του Γεωργικού Πιστωτικού Συνεταιρισμού που βρίσκετε κοντά στα Νεκροταφεία του χωριού. Ονομάσθηκε πλέον Γεννεθλίων της Θεοτόκου , από όνειρο που είδε η κάτοικος του χωριού Πλουσία Μπιγάκη. Στο όνειρο της είδε την εικόνα της Παναγίας.


Η σημερινή Εκκλησία κτίστηκε με προσωπική εργασία των κατοίκων του χωριού με πρωτομάστορα τον Κουρτίδη από την Σωσάνδρα και βοηθούς τον Σπανόπουλο από την Μηλιά και τους Καρτέλη , Διαμαντόπουλο, Μισιχρόνη και Τσαλίκη από τον Εξαπλάτανο.
Στην κατοχή τις άλλες εικόνες τις έκλεψαν. Η εικόνα της Παναγίας σώθηκε γιατί την μετέφεραν το 1947 στην Αριδαία, την έκρυψαν στο σπίτι του Φώτιου Φωτιάδη και την επανέφεραν το 1949 επι προέδρου Δημητρίου Μπογδάνη.
Σχολείο δεν υπήρχε. Οι Τούρκοι πήγαιναν σχολείο σε ένα κτίριο με 2 δωμάτια που στην αρχή το χρησιμοποίησαν για την ίδια χρήση οι κάτοικοι του χωριού μέχρι το 1934 που έκτισαν πάλι, με προσωπική εργασία των κατοίκων, το σημερινό Δημοτικό Σχολείο Μηλιάς.
Σιγά-σιγά άρχισαν οι κάτοικοι να κτίζουν και καινούργια δικά τους σπίτια.


Οι κάτοικοι γλεντούσαν στο "Καϊνάκι" κάθε Κυριακή με ραδιόφωνο, ραδιοπικάπ και διάφορα μουσικά όργανα. Έπαιρνε μέρος όλο το χωριό νέοι, γέροι, παιδιά. Το πανηγύρι του χωριού άρχισε να γιορτάζεται καλά-καλά από πηγές που υπήρχαν εκεί. Στο πανηγύρι υπήρχαν στην αρχή τύμπανα, βιολιά, κλαρίνα, ντέφι. Αργότερα ήρθαν και μπουζούκια.
Την ημέρα του πανηγυρίου στις 8 Σεπτεμβρίου που γιορτάζεται η Εκκλησία μας και όλο το χωριό, τιμάται με ιδιαίτερη λαμπρότητα η Παναγία. Γίνεται περιφορά της εικόνας με συμμετοχή μπάντας και πλήθους κόσμου που έρχονται να προσκυνήσουν την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Μηλιώτισσας.



Το 1953 ιδρύθηκε το Σπίτι του Παιδιού από την Βασίλισσα Φρειδερίκη. Σημερινή ονομασία Κ.Ε.Φ.Ο. Όπου μαζεύονταν όλα τα παιδιά του χωριού για μελέτη, εργασίες και γιορτούλες. Με την αρχηγό του Σπίτι του Παιδιού , όπως αποκαλούσαν την δασκάλα, όλη η νεολαία εκτός των άλλων έπλεκαν στεφάνια την πρωτομαγιά τα οποία έκαιγαν στην πλατεία του χωριού στις 24 Ιουνίου στο Γενέθλιο του Προδρόμου και πηδούσαν πάνω από τις φωτιές οι κοπέλες και τα παλικάρια του χωριού. Το έθιμο αυτό υπήρχε από τους ντόπιους κατοίκους. Επίσης , όλοι οι κάτοικοι γιόρταζαν παλιά το καρναβάλι στην πλατεία του χωριού με πρωταρχικό ρόλο την αναπαράσταση του χωριάτικου γάμου.

Ποδοσφαιρική ομάδα στο χωριό υπήρχε από το 1957 που ονομαζόταν "ΕΡΜΗΣ".


Έπαιζαν στην αλάνα του σημερινού γηπέδου και αντί για δοκάρια χρησιμοποιούσαν πέτρες. Το πρώτο γήπεδο εγκαινιάστηκε το 1981. Η ομάδα του χωριού "ΕΡΜΗΣ" διαλύθηκε περίπου το 1995. Ιδρύθηκε καινούργιος Αθλητικός Σύλλογος το 2010 με την ονομασία "ΑΙΑΝΤΑΣ". Ο πρώτος Μορφωτικός Σύλλογος ιδρύθηκε το 1980-1981 που απαρτιζόταν από 100 μέλη και διαλύθηκε περίπου το 1987. Καινούργιος Μορφωτικός Σύλλογος ιδρύθηκε το 2009.


Τα παραπάνω είναι μαρτυρία του Σπανοπούλου Δημητρίου του Στεφάνου ηλικίας 85 χρονών ο οποίος διατέλεσε πρόεδρος του χωριού για 24 χρόνια….


ΠΗΓΗ: promahi-nea.blogspot.gr


"Μορφωτικός-πολιτιστικός σύλλογος Μηλιάς"