Οσμές, του Κώστα Δανά

Οσμές - Γράφει ο Κώστας Δανάς για το ialmopia.gr

Είναι γνωστός από παλιά, ο ρόλος των φερομονών στην συμπεριφορά των ζώων. Ορίζουμε ως φερομόνες, οποιαδήποτε ομάδα ορμονικών ουσιών, που εκκρίνονται από ένα άτομο και μπορούν να προκαλέσουν σε ένα άλλο άτομο του ιδίου είδους, μια αλλαγή σώματος ή συμπεριφοράς.

Φαίνεται λοιπόν ότι οι φερομόνες δεν αφορούν μόνο τα ζώα, αλλά και τον άνθρωπο. Με άλλα λόγια έρευνες δείχνουν ότι και στους ανθρώπους ισχύει αυτή η χημική επικοινωνία εξ αποστάσεως κι ότι μπορούν ουσίες που εκκρίνονται από τους γύρω μας να επηρεάζουν τα επίπεδα ορμονών, την ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθώς και την σεξουαλική μας συμπεριφορά. Βέβαια η αίσθηση της όσφρησης εξακολουθεί να είναι η λιγότερο κατανοητή από τις άλλες αισθήσεις. Παρ’ όλα αυτά τα οσφρητικά κύτταρα φαίνεται ότι διαμεσολαβούν ανάμεσα στο περιβάλλον και στην λειτουργία του εγκεφάλου. Λ.χ. οι απολαύσεις της οσμής και της αφής που αποκομίζει το βρέφος όταν θηλάζει, διεγείρουν την ανάταξη των νευρώνων του και επηρεάζουν την κοινωνική συμπεριφορά του! Ο πανίσχυρος συνδυασμός της οσμής και της αφής, ενισχυμένος από την όραση και την ακοή, διεγείρει την ανάπτυξη της «καλωδίωσης» των διαφόρων κέντρων του αναπτυσσομένου εγκεφάλου. 

Έτσι τεκμηριώνεται η επίδραση που ασκεί στο βρέφος το αγκάλιασμα, το νανούρισμα και το φίλημα!

Πρόσφατα Αμερικανοί επιστήμονες έδειξαν την επίδραση που ασκεί ο ανδρικός ιδρώτας κατά την σεξουαλική πράξη στον κύκλο της γυναίκας και στην ωορρηξία (σύλληψη)! Άλλωστε η σημασία του ερωτικού ιδρώτα έκανε τον Γάλλο ποιητή Μποντλέρ να τονίσει κάποτε ότι, «το άρωμα της ψυχής μας διασκορπίζεται στον ερωτικό μας ιδρώτα»!

Η οσμή ήταν για τον Μποντλέρ, ότι η μουσική για τους άλλους.

Η ανθρωπολόγος Έλεν Φίσερ τόνιζε ότι ο Ναπολέοντας εκτιμούσε πολύ την σημασία των ερωτικών οσμών, όταν έγραφε στην Ιωσηφίνα «Θα έλθω στο Παρίσι αύριο το απόγευμα. Μην πλυθείς»! 

Ακόμα είναι γνωστός εδώ και είκοσι χρόνια ο «ερωτικός διάλογος» που πραγματοποιείται μεταξύ γυναικών, όταν εξαιτίας της δράσης των φερομονών, ο κύκλος των γυναικών που βρίσκονται μαζί στον ίδιο χώρο, συγχρονίζεται. 

Πολλά απ’ τα φαινόμενα επικοινωνίας ανάμεσα στους ανθρώπους μπορούν να ερμηνευτούν και μέσω του συστήματος αυτών των χημικών αγγελιοφόρων. Βέβαια, ανάμεσα στους ανθρώπους είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς την ιδιαίτερη αξία που έχουν τα μόρια ραβασάκια, δηλαδή οι φερομόνες, στο να επηρεάζουν από μακριά την συμπεριφορά άλλων ανθρώπων, όταν υπάρχει πλήθος άλλων οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων. Όμως υπάρχει ακόμα πολύς χώρος για την κατανόηση αυτού του υποτιμημένου συστήματος επικοινωνίας.

Πριν από λίγε ημέρες παρουσιάστηκε μια έρευνα που έδειχνε ότι κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, αλλάζουν τα επίπεδα των ορμονών, όχι μόνον των γυναικών, αλλά και των υποψηφίων πατεράδων.

Φαντάζομαι ότι η επίδραση των φερομονών που εκκρίνονται από τις εγκυμονούσες, είναι μια πιθανή εξήγηση που θα μπορούσε να ερμηνεύσει την ορμονική αλλαγή στους συζύγους, ώστε να δικαιολογείται και επιστημονικά η φράση που λέγεται απ’ τους άνδρες «είμαστε έγκυοι», όταν αναφέρονται στην εγκυμοσύνη των συζύγων τους.

Αναρωτιέμαι, μήπως τελικά το οσφρητικό σύστημα και οι φερομόνες δεν έχουν σχέση μόνο με τον οργασμό, το σεξ και την αναπαραγωγή, αλλά μπορούν να δώσουν απάντηση και σε ανεξήγητες συμπτώσεις, καθώς και ανερμήνευτα «μεταφυσικά» συμβάντα, ανάμεσα στους ανθρώπους. Ποιος ξέρει;  

Δανάς Κώστας

Ιατρός

Βιβλιογραφία. 

«Η χημεία του έρωτα». Μαρία Γιαλλούση, χημικός.

Ελεν Φίσερ (ανθρωπολόγος) 

Μπρούνο Καρσέντι «Μάρσελ Μός»

Τάσος Κουράκης, καθηγητής της ιατρικής στην γενετική βιολογία.