Η φακή και η καλλιέργειά της - Γράφει η Αναστασία Γραμματέα για το ialmopia.gr
Η φακή αποτελεί μια από τις αρχαιότερες καλλιέργειες ανάμεσα στα ψυχανθή. Κατάγεται από τη νοτιοδυτική Ασία και την λεκάνη της Μεσογείου. Ευρήματα αρχαιολογικά σχετικά με την φακή, έχουν βρεθεί από το 7.500 έως και το 6.500 π.Χ. Καλλιεργείται παγκοσμίως σε μία έκταση πάνω από 420 εκατομμύρια στρέμματα, ενώ παράγονται 4,6 εκατομμύρια τόνοι σε όλο τον κόσμο. Συνήθως χρησιμοποιείται για ανθρώπινη κατανάλωση, κτηνοτροφή και για αύξηση της γονιμότητας του εδάφους μέσω της αζωτοδέσμευσης. Από τις κυριότερες χώρες παραγωγής φακής, ο Καναδάς παραμένει στην κορυφή και ακολουθεί η Ινδία, η Τουρκία, ΗΠΑ, Νεπάλ, Αυστραλία, Κίνα, Αιθιοπία, Ιράν, Συρία και άλλες.
Περιγραφή του φυτού. Η φακή έχει ριζικό σύστημα μέτριο και ανάπτυξη όρθια. Το στέλεχος είναι λεπτό, γωνιώδες ,ελαφρώς χνοώδες. Τα φύλλα είναι σύνθετα τα οποία καταλήγουν σε έλικα. Τα άνθη είναι λευκά ή υπόλευκα με λοβούς πεπλατυσμένους και χρώματος διαφόρου, δηλαδή από καστανό έως και υποκίτρινο. Στο εμπόριο υπάρχουν οι φακές λεπτόσπερμες, οι χονδρόσπερμες και οι μεσαίου μεγέθους. Η λεπτόσπερμος φακή η οποία εκτιμάται περισσότερο ως όσπριο, περιλαμβάνει φυτά χαμηλά και συνήθως οι ποικιλίες που υπάρχουν είναι πρώιμες με βιολογικό κύκλο έως και 70 ημέρες. Η χονδρόσπερμος φακή είναι φυτό μετρίου αναστήματος και καλλιεργείται σε χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αφρικής. Περιέχει παραλλαγές μακρού βιολογικού κύκλου και αρκετά πιο παραγωγικά σε σχέση με τις λεπτόσπερμες ποικιλίες, τόσο σε καρπό όσο και σε σανό. Ο σπόρος της φακής βλασταίνει σε θερμοκρασία έως και 5ο C. Αποτελεί εαρινή καλλιέργεια και σπέρνεται αρχές άνοιξης. Η σπορά γίνεται σε γραμμές 10 εκατοστών σε αυτήν και διάστημα μεταξύ των γραμμών 35-40 εκατοστά. Το βάθος σποράς δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 4 εκατοστά. Η εποχή σποράς γίνεται συνήθως κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες εφόσον δεν είναι δριμείς.
Ποικιλίες. Στην Ελλάδα υπάρχουν δύο ποικιλίες, η Πελασγία και η Αράχωβα, ωστόσο παγκοσμίως υπάρχουν και άλλες ποικιλίες όπως είναι η petit golden, beluga, le puy, pardina, eston, richlea, laird, macachiados, petit crimson κτλ
Εδαφοκλιματικές απαιτήσεις
Η φακή είναι ένα μη απαιτητικό ψυχανθές όσον αφορά τις εδαφοκλιματικές απαιτήσεις. Μπορεί να καλλιεργηθεί σε μία μεγάλη γκάμα από υψόμετρα και εδάφη. Ωστόσο τα βαριάς σύστασης εδάφη οδηγούν σε μείωση των αποδόσεων και της πρωτεϊνικής σύστασης. Οι εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες ενδεχομένως να βλάψουν τα φυτά και για αυτό θα πρέπει να αποφεύγονται περιοχές με ακραίες συνθήκες κλίματος.
Η φακή συνήθως δεν χρησιμοποιεί αζωτούχα λίπανση αφού η ίδια αποτελεί λίπασμα κατά την αμειψισπορά. Υπολογίζεται ότι η φακή μπορεί να εμπλουτίσει το έδαφος με άζωτο, με ποσότητες 46-192 κιλά ανά 10 στρέμματα. Ωστόσο, προκειμένου να ενθαρρύνουμε την βακτηριακή δραστηριότητα των ριζών του ψυχανθούς, η χορήγηση 1 κιλού αζώτου ανά στρέμμα καθώς και 2,5 κιλών φωσφόρου κατά την διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου ενδείκνυται.
Άλλες καλλιεργητικές φροντίδες. Η διαχείριση των ζιζανίων αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την αύξηση των αποδόσεων του ψυχανθούς. Σε πολλές χώρες , τα ζιζανιοκτόνα καθώς και διάφορες καλλιεργητικές τεχνικές όπως είναι τα σκαλίσματα και τα βοτανίσματα, συντελούν στην καταπολέμηση των ζιζανίων.
Συγκομιδή. Αν και η φακή είναι φυτό μακράς ημέρας, υπάρχουν και διάφοροι τύποι αδιάφοροι ως προς τις απαιτήσεις σε φωτοπερίοδο. Για αυτό το λόγο, η στιγμή της συγκομιδής εκτείνεται από το τέλος της άνοιξης έως και αρχές καλοκαιριού.
Διατροφική αξία. Οι φακές περιέχουν το τρίτο υψηλότερο επίπεδο πρωτεΐνης κατά βάρος. Οι κυριότερες πρωτεΐνες είναι η λυσίνη και η ισολευκίνη, ενώ οι φακές αποτελούν μία φθηνή πηγή απαραίτητων πρωτεϊνών σε πολλά μέρη του κόσμου. Περιέχουν επίσης φυτικές ίνες, φυλλικό οξύ , βιταμίνη Β1, μέταλλα. Οι κόκκινες φακές περιέχουν μικρότερη συγκέντρωση ινών απ' ότι οι πράσινες φακές ενώ τα υψηλά ποσοστά αργών αφομοιούμενων αμύλων κάνουν τις φακές στους ανθρώπους με διαβήτη, πολύ σημαντική τροφή. Τέλος οι φακές είναι μία καλή πηγή σιδήρου και περιέχουν πάνω από το μισό του ημερήσιου επιτρεπόμενου σιδήρου ενός ατόμου σε μία μερίδα φλυτζανιού.
Αναστασία Γραμματέα
Γεωπόνος ΓΠΑ
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου
Το ialmopia.gr επιτρέπει στον χρήστη να αναρτά τα σχόλια και τις απόψεις του σε επίκαιρα θέματα/συζητήσεις. Τα σχόλια και οι απόψεις αυτές εκφράζουν αποκλειστικά τις προσωπικές θέσεις του εκάστοτε χρήστη και δεν υιοθετούνται από το ialmopia.gr. Σε κάθε περίπτωση, ο χρήστης οφείλει να εκφράζεται με τρόπο ώστε να μην παραβιάζει τους ελληνικούς νόμους. Σε αντίθετη περίπτωση, το ialmopia.gr διατηρεί το δικαίωμα να αποκλείει το χρήστη από την εν λόγω υπηρεσία.
Με εκτίμηση, Η συντακτική ομάδα του ialmopia.gr