Ομιλία του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, κ. Γιώργου Καρασμάνη για τον εθνικό φάκελο της νέας ΚΑΠ στη συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής

Kυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Από την πρώτη κιόλας μέρα της ανάληψης των καθηκόντων μας είχαμε δηλώσει σε όλους τους τόνους πως, η επωφελής για τη χώρα εφαρμογή της καινούργιας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), που θα τεθεί σε λειτουργία από την 1.1.2015, αποτελεί την πρώτιστη προτεραιότητα της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. 

Και είχα επισημάνει τότε και το επισημαίνω και σήμερα πως, για να μπορέσουμε να προσαρμόσουμε το μηχανισμό της ΚΑΠ στα δεδομένα της Ελλάδας, εκείνο που προαπαιτείται είναι ένας ευρύς, ειλικρινής και οργανωμένος διάλογος με όλους τους φορείς του αγροτικού κόσμου και όλους όσοι δραστηριοποιούνται άμεσα ή έμμεσα επαγγελματικά στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας μας.

Και αυτό, εδώ και 40 μέρες αφότου αναλάβαμε, γίνεται πράξη, ώστε στο τέλος του μήνα να παρουσιάσουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως οι κοινοτικοί κανονισμοί ορίζουν, μια ολοκληρωμένη, βιώσιμη και αποτελεσματική πρόταση για το πώς η χώρα μας θα εφαρμόσει την καινούργια ΚΑΠ επωφελεία της ελληνικής αγροτικής οικονομίας, των αγροτών και του εν γένει παραγωγικού δυναμικού μας, γνωρίζοντας πως μπορεί μεν οι συνολικές κοινοτικές εισροές, υπό μορφή ενισχύσεων και επιδοτήσεων, να είναι ελαφρώς μικρότερες σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο της αναθεωρημένης ΚΑΠ, αλλά με στόχο αυτά τα χρήματα να αξιοποιηθούν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο για το μέλλον του τόπου.

Δεν σας κρύβω πως «στην πίσω μεριά του μυαλού μου» έχω πάντα τη στόχευση ότι, η ελληνική γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν έναν από τους βασικούς μοχλούς για την ανάκαμψη και την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας. Ακόμα και τα τελευταία δύσκολα χρόνια απέδειξαν ότι, πρέπει και μπορούμε να βασιστούμε και να στηριχθούμε σε έναν παραγωγικό, αποτελεσματικό πρωτογενή τομέα, τόσο για τη διατροφική επάρκεια της χώρας, όσο και γιατί τα αγρο-διατροφικά προϊόντα αποτελούν, και στο μέλλον θα αποτελούν περισσότερο, στρατηγικά προϊόντα.

Συναντήσαμε δεκάδες φορείς και οργανώσεις, συνεταιρισμούς, Ομάδες Παραγωγών, επαγγελματικούς συνδέσμους και επιστημονικούς φορείς και είχαμε μια μακρά και σε βάθος εξέταση όλων των παραμέτρων που μπαίνουν με την καινούργια ΚΑΠ. Στο ενδεχόμενο ερώτημα γιατί τώρα διάλογος, «στο παραπέντε», σπεύδω να σας απαντήσω ότι «κάλιο αργά, παρά ποτέ» και πως μόνο με το διάλογο και τη σύνθεση απόψεων μπορούν να εξαχθούν τα καλύτερα συμπεράσματα και οι βέλτιστες ρυθμίσεις. Πάντα υποστήριζα ότι ο διάλογος αυτός έπρεπε να ξεκινήσει έγκαιρα. 

Έτσι σήμερα, στο πλαίσιο αυτού του ευρύ και ειλικρινούς διαλόγου, ερχόμαστε στην αρμόδια για το θέμα επιτροπή της Βουλής να σας δώσουμε το περίγραμμα των προτάσεων στις οποίες καταλήξαμε μετά από πολυήμερη επεξεργασία και να σας ζητήσω την γνώμη και την άποψη κάθε πολιτικού φορέα και κάθε βουλευτού για ένα θέμα που δεν είναι υπερβολή να το αποκαλέσω ως εθνικό. Σπεύδω επίσης να σας πω πως οι προτάσεις αυτές που θα αναπτύξω στη συνέχεια δεν είναι κάτι που δεν επιδέχεται καμία αλλαγή, εφόσον φυσικά από την πλευρά σας έχετε να μας επιδείξετε τυχόν ουσιαστικές και τεκμηριωμένες διορθωτικές κινήσεις, που να βελτιώνουν ακόμη περαιτέρω τις προτάσεις του υπουργείου.

Άλλωστε για αυτό βρίσκομαι εδώ, στο βάθρο της Δημοκρατίας. Όχι μόνο για να μιλήσω, αλλά και για να σας ακούσω. Παρακαλώ, όμως, πολύ η σημερινή μας κουβέντα να γίνει αποκλειστικά επί του θέματος του εθνικού φακέλου εφαρμογής της καινούργιας ΚΑΠ. Για οποιοδήποτε άλλο θέμα, που ενδεχομένως αυτή τη στιγμή να έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μπορούμε να ασχοληθούμε σε επόμενη συνεδρίαση της επιτροπής, υπάρχει φυσικά ο κοινοβουλευτικός έλεγχος και οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα του Κοινοβουλίου, που τουλάχιστον η μέχρι τώρα πολύχρονη παρουσία μου είναι γνωστή στους συναδέλφους για το κατά πόσο τιμώ και συμβάλλω στη λειτουργία του θεσμού του Κοινοβουλίου.

Πριν ξεκινήσω την αναλυτική παρουσίαση των προτάσεων επιτρέψτε μου μόνο δύο-τρεις εισαγωγικές παρατηρήσεις, για να δούμε το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε αυτή τη στιγμή και τι πρέπει να έχουμε βασικά υπόψη μας.

Το πρώτο είναι πως η ΚΑΠ είναι μια οριζόντια ευρωπαϊκή πολιτική, η οποία καθοδηγεί τις εξελίξεις στον αγροτικό τομέα, άλλοτε σε μεγαλύτερο και άλλοτε σε μικρότερο βαθμό. Η φιλοσοφία και οι στόχοι της ΚΑΠ είναι ίδιοι και κοινοί για όλα τα κράτη μέλη της Ένωσης. Όμως, με την πρόσφατη αναθεώρησή της, η καινούργια ΚΑΠ αφήνει ένα σημαντικό βαθμό ελευθερίας για κάθε κράτος μέλος να επιλέξει εκείνο, σε ένα προκαθορισμένο φυσικά κανονιστικό πλαίσιο, από το οποίο δεν μπορεί να αποκλίνει, τον τρόπο εφαρμογής της ανά τομείς και κλάδους με ορίζοντα την προσεχή επταετία και με πόρους και χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, όπως αυτός έχει καθοριστεί για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Το δεύτερο σημαντικό είναι πως, η καινούργια ΚΑΠ έρχεται να ενισχύσει όχι μόνο την παραγωγική και επιχειρηματική δραστηριότητα των αγροτών, προσφέροντας τους ένα εισόδημα βάσης θα λέγαμε, αλλά και να ενισχύσει τη διατήρηση και διαφύλαξη από τους αγρότες δημόσιων αγαθών, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η διατήρηση του τοπίου, η βιώσιμη ύπαιθρος και άλλα αγαθά για τα οποία μέχρι σήμερα οι αγρότες δεν αποζημιώνονταν από την αγορά κατά τη διακίνηση των προϊόντων τους. Με άλλα λόγια, η καινούργια ΚΑΠ στηρίζει όχι μόνο την αγροτική δραστηριότητα ως προς την παραγωγή προϊόντων, αλλά και τις υπηρεσίες που προσφέρει ο αγρότης στα δημόσια αγαθά. Γι αυτό προβλέπεται η λεγόμενη «πράσινη ενίσχυση», ενώ από τον λεγόμενο δεύτερο Πυλώνα, τις ενισχύσεις για έργα και υποδομές στην αγροτική ανάπτυξη, έτσι παρέχονται επιπλέον δυνατότητες για ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος.

Η τρίτη και τελευταία εισαγωγική μου επισήμανση είναι ότι, όπως προείπα με την καινούργια ΚΑΠ παρέχεται η δυνατότητα σε κάθε κράτος μέλος να ασκήσει μέσα στο γενικότερο πλαίσιο μια δική του, πιο εξειδικευμένη, πολιτική σε τομείς που επιθυμεί και θέλει να ενισχύσει περισσότερο. Και φυσικά πρόκειται για τους τομείς και τις επιλογές που κάνει κάθε χώρα μέλος, γιατί αυτούς θεωρεί πως έχουν ιδιαίτερη σημασία για την αγροτική της και την εν γένει εθνική της οικονομία, καθώς και για τη ζωή και τη διατήρηση του κοινωνικού ιστού στην ύπαιθρο. Αυτό έγινε και με εμάς.

Με βάση αυτά τα δεδομένα και τους στόχους που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της ΚΑΠ για την περίοδο μέχρι και το 2020, δηλαδή την παραγωγή επαρκών, ασφαλών και υγιεινών τροφίμων, τη διασφάλιση ενός λογικού αγροτικού εισοδήματος και ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης για τον αγρότη, με ταυτόχρονη διασφάλιση ενός λογικού επιπέδου τιμών για τους καταναλωτές, σε συνδυασμό με τη φροντίδα για το περιβάλλον και την ύπαιθρο, την αειφορική χρήση της γης και γενικότερα τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των αγροτικών περιοχών και κοινωνιών της υπαίθρου, προχωρήσαμε στην εκπόνηση των προτάσεών μας για τον Εθνικό Φάκελο της νέας ΚΑΠ.

Φυσικά λάβαμε σοβαρά υπόψη μας τόσο τη σημερινή κατάσταση της ελληνικής αγροτικής οικονομίας, τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν τα προσεχή χρόνια για τη μεγέθυνση του Ακαθάριστου Εθνικού μας Προϊόντος και τη συμβολή σε αυτό του πρωτογενή τομέα και εξετάσαμε κάθε εκδοχή και ρύθμιση που θα παρέχει τη δυνατότητα για την ανανέωση του αγροτικού πληθυσμού και την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των ελληνικών αγροτικών προϊόντων, υπό το πρίσμα του να παράγουμε προϊόντα με αντίκρισμα στην αγορά και τους καταναλωτές, χωρίς να στηριζόμαστε μόνο στις ενισχύσεις.

Και για αυτό επιτρέψτε μου μια διευκρίνιση, για να μην υπάρχει καμία παρανόηση στη συνέχεια : Γνωρίζουμε ότι τα κονδύλια του λεγόμενου πρώτου Πυλώνα της ΚΑΠ, δηλαδή οι άμεσες ενισχύσεις, θα είναι για την Ελλάδα, αλλά και για άλλες χώρες μέλη, μειωμένα τα προσεχή χρόνια, σε σύγκριση με προηγούμενες περιόδους, λόγω της σύγκλισης και της περικοπής των κονδυλίων της ΚΑΠ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πιστεύουμε πως και μετά το 2020 οι αγροτικές ενισχύσεις θα αποτελούν ένα βασικό μέρος της όποιας μελλοντικής ΚΑΠ. Όμως, δεν είμαστε βέβαιοι ότι θα κινούνται στα επίπεδα της προσεχούς επταετίας.

Γι αυτό λοιπόν σας ξεκαθαρίζω πως μια από τις βασικές μας επιδιώξεις ως χώρα είναι να θέσουμε από τώρα τις βάσεις για έναν αγροτικό τομέα, που δεν θα εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις κοινοτικές ενισχύσεις, αλλά θα στηρίζεται σε προϊόντα ανταγωνιστικά, με αυξημένη προστιθέμενη αξία. Δεν απεμπολούμε τα σημερινά 2,5 δις ετησίως των κοινοτικών ενισχύσεων τόσο του πρώτου, όσου και του δεύτερου Πυλώνα της ΚΑΠ, αλλά δεν μπορούμε να μείνουμε και με σταυρωμένα χέρια για έναν μελλοντικό πιο ανταγωνιστικό αγροτικό τομέα, που οι επιδοτήσεις δεν θα αποτελούν τη βάση του εισοδήματός του, αλλά μια συμπληρωματική πηγή εισοδήματος, σε σχέση με εκείνο που παρέχεται από την αγορά. Όποιος διαφωνεί σε αυτή την προοπτική, καλό είναι να μας το πει στη συνέχεια.

Και έρχομαι τώρα στην ουσία, στο ζουμί που λέμε, των εθνικών μας προτάσεων για τη νέα ΚΑΠ.

Πρώτον στον τομέα των άμεσων ενισχύσεων του Πυλώνα Ι : Προτείνουμε οι άμεσες ενισχύσεις να είναι δίκαιες, διαφανείς και ισόρροπα κατανεμημένες στους πραγματικά ενεργούς γεωργούς και μόνο για τη γη που πραγματικά καλλιεργείται και παράγει προϊόντα. Για να το πετύχουμε αυτό, πρέπει να προχωρήσουμε σε ισόρροπη κατανομή των κοινοτικών ενισχύσεων, με σταδιακή απαγκίστρωση από τα λεγόμενα ιστορικά δεδομένα ενισχύσεων. Εμείς στοχεύουμε στο ότι, οι κοινοτικές ενισχύσεις πρέπει να λειτουργούν υποστηρικτικά στην παραμονή του ενεργού αγροτικού πληθυσμού στην ύπαιθρο, ώστε να μην διαρρηχθεί ο οικονομικός και κοινωνικός ιστός της. 

Μέχρι τώρα είχαμε μόνο μια ενιαία ενίσχυση και κάποιες ποιοτικές συνδεδεμένες ενισχύσεις, που δεν υπερέβαιναν το 5% του εθνικού φακέλου. Τώρα θα έχουμε σπονδυλωτές άμεσες ενισχύσεις οι οποίες θα λειτουργούν προσθετικά. 

Στην καινούργια ΚΑΠ το μεγαλύτερο τμήμα των ενισχύσεων εξακολουθεί να είναι η βασική ενίσχυση, η οποία θα αντιστοιχεί στο 54% του εθνικού ορίου των 2δις ευρώ ετησίως. Η πράσινη ενίσχυση θα ανέρχεται στο 30%, κατ’ επιταγή του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και θα αφορά τη βελτίωση της αειφορίας της γεωργικής παραγωγής. Οι δύο αυτές ενισχύσεις θα ακολουθήσουν την λεγόμενη περιφεριοποίηση και τη σύγκλιση, τις οποίες θα αναλύσω σε λίγο.

Έπονται οι λεγόμενες συνδεδεμένες ενισχύσεις, που σύμφωνα με τις επιλογές που κάναμε, θα αποτελούν το 9% του εθνικού φακέλου και οι οποίες θα στοχεύουν σε προϊόντα με συγκεκριμένη αιτιολόγηση. Για τους νέους αγρότες προκρίναμε να διατεθεί το μέγιστο επιτρεπτό όριο του 2% του εθνικού φακέλου, ώστε οι νέοι αγρότες να πριμοδοτηθούν με επιπλέον 25% επί της βασικής τους ενίσχυσης. Έτσι υπολογίσουμε να εισέλθουν άνω των 15000 νέων γεωργών στην επόμενη πενταετία.

Το Εθνικό Απόθεμα Δικαιωμάτων θα είναι στοχευμένο σε νέους και νεοεισερχόμενους και θα αντιστοιχεί στο 3% του εθνικού φακέλου.

Προς όφελος των αγροτών που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά σε περιοχές με φυσικά μειονεκτήματα και άλλους περιορισμούς (ορεινές και μειονεκτικές) και με στόχο να μην εγκαταλείψουν την ύπαιθρο θα αξιοποιηθεί σε στοχευμένες δράσεις το 5% του εθνικού φακέλου. 

Παραμένει η ειδική στήριξη της καλλιέργειας του βαμβακιού, με μικρή δημοσιονομική προσαρμογή από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ πρέπει να σημειωθεί ότι οι ενισχύσεις θα λειτουργούν προσθετικά ανάλογα με τις επιλογές του ίδιου του αγρότη. 

Για την κατανομή της λεγόμενης βασικής ενίσχυσης αξιοποιούμε τη δυνατότητα που μας δίνει η νέα ΚΑΠ να διαχωρίσουμε τη χώρα σε διακριτές περιφέρειες η κάθε μια εκ των οποίων θα έχει το δικό της δημοσιονομικό φάκελο. Έτσι λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε περιφέρειας και ευνοείται ο παραγωγικός του χαρακτήρας. 

Προκειμένου να ανταποκρίνονται οι επιλογές περιφερειοποίησης στις συνθήκες της ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας και λαμβάνοντας υπόψη τα χαρακτηριστικά και τις αξίες της αγροτικής γης, επιλέξαμε τη διαίρεση της χώρας σε 3 περιφέρειες, οι οποίες είναι οι βοσκότοποι, οι αροτραίες εκτάσεις και οι δενδρώδεις καλλιέργειες (ΔΕΝΔΡΩΝΕΣ). Αυτή η επιλογή θεωρείται η βέλτιστη, γιατί οι βοσκότοποι είναι χαμηλής αξίας και παραγωγικότητας γαίες, οι οποίες κατά το 95% είναι δημόσιες εκτάσεις με χαμηλή αξία ενοικίου. 

Αντίθετα, οι αροτραίες εκτάσεις είναι υψηλής και μέσης παραγωγικότητας και αξίας, με κυμαινόμενες αξίες ενοικίων που ποικίλουν από 25 έως 80 ευρώ το στρέμμα και οι οποίες δίνουν στους γεωργούς τη δυνατότητα να καλλιεργήσουν μια σειρά προϊόντων. Τέλος, οι δενδρώδεις έχουν κοινά χαρακτηριστικά παραγωγικότητας με τις αροτραίες εκτάσεις, αλλά διαθέτουν μόνιμα επενδεδυμένο κεφάλαιο, το οποίο αυξάνει την αξία της γης, ενώ παράλληλα περιορίζει τις εναλλακτικές επιλογές των γεωργών για άλλες καλλιέργειες.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα χαρακτηριστικά, όπως και την πολιτική μας πρόθεση για περαιτέρω ενίσχυση της κτηνοτροφίας, η οποία προσφέρει αγαθά υψηλότερης προστιθέμενης αξίας, επιλέξαμε την ακόλουθη κατανομή κονδυλίων για τη βασική και την πράσινη ενίσχυση στις 3 περιφέρειες:

- Βοσκότοποι : 25% των κονδυλίων του εθνικού φακέλου.

- Αροτραίες : 47% των κονδυλίων.

- Δενδρώδεις καλλιέργειες : 28% κονδυλίων.

Για λόγους σύγκρισης, σας αναφέρω ότι το μερίδιο σε ενισχύσεις της κτηνοτροφίας μέχρι σήμερα ήταν 19%, έναντι 81% της φυτικής παραγωγής. Με την επιλογή μας ενισχύουμε την κτηνοτροφία κατά τουλάχιστον 25%, μεταβάλλοντας την κατανομή σε 25% για τη ζωική έναντι 75% της φυτικής παραγωγής. 

Όπως προανέφερα η βασική και η πράσινη ενίσχυση θα ακολουθήσουν αυτήν την περιφερειοποίηση καθώς και τη διαδικασία σταδιακής μερικής εσωτερικής σύγκλισης. Επίσης θα ήθελα να τονίσω ότι η βασική και η πράσινη ενίσχυση που απαρτίζουν το 84% των άμεσων ενισχύσεων θα παρέχονται απευθείας στους παραγωγούς που διαθέτουν μέχρι 100 στρέμματα κλήρο. Αυτό σημαίνει δηλαδή ότι περίπου 500,000 παραγωγοί από το σύνολο των περίπου 700,000 δεν υποχρεούνται να εφαρμόσουν το πρασίνισμα.

Η σύγκλιση ξεκινά από μία αρχική αξία δικαιώματος του 2015 και εφαρμόζεται σε κάθε περιφέρεια προστασία απωλειών στην αξία του δικαιώματος του κάθε γεωργού κατά 30% το 2019. Η αρχική αξία δικαιώματος του 2015 υπολογίζεται αφού προσαρμοστούν οι αξίες δικαιωμάτων του 2014 στο νέο εθνικό φάκελο, τη νέα αρχιτεκτονική και την κατανομή των κονδυλίων στις περιφέρειες. 

Η επιλογή της μερικής σταδιακής σύγκλισης είναι θεμιτή, καθώς θα περιορίσει τις απότομες μεταβολές και θα παρέχει τον απαραίτητο χρόνο σε κάθε αγρότη προκειμένου να ανταποκριθεί στις νέες συνθήκες και να παραμείνει βιώσιμος επαγγελματικά. 

Με το σχεδιασμό μας, το 2019 όλοι οι αγρότες εντός κάθε περιφέρειας θα συνεχίσουν να επιλέγουν ελεύθερα την καλλιέργεια τους. Αυτός ο τρόπος σύγκλισης είναι διαφανής, κατανοητός, δίκαιος και ήπιος. Η ήπια, σταδιακή μεταβολή των ενισχύσεων θα βοηθήσει τους αγρότες που θα έχουν απώλεια ενισχύσεων να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες και να κάνουν πιο δυναμικές επιλογές στην πορεία των χρόνων. Τέλος, θα διατηρηθεί ένα αξιοπρεπές επίπεδο στήριξης, ώστε να αποφευχθεί η εγκατάλειψη της υπαίθρου. 

Το λεγόμενο πρασίνισμα αποτελείται από μια δέσμη τριών υποχρεωτικών μέτρων, αναλόγως του τύπου των εκτάσεων. Τυπικά, ο κοινοτικός κανονισμός αναφέρει ότι το 30% του εθνικού φακέλου αφιερώνεται σε αυτή την ενίσχυση. Πρακτικά, η ενίσχυση αυτή θα είναι επιπλέον της βασικής ενίσχυσης και ενσωματωμένη στα δικαιώματα των γεωργών. Τα μέτρα αυτά θα είναι υποχρεωτικά και αν δεν εφαρμόζονται τα πρόστιμα για τους αγρότες θα υπερβαίνουν το 50% της συνολικής ενίσχυσης και θα φτάνουν μέχρι και το σύνολο της ενίσχυσης. Τα τρία μέτρα είναι:

1. Η διαφοροποίηση καλλιεργειών στις αροτραίες εκτάσεις, όπου οι παραγωγοί με εκμεταλλεύσεις άνω των 100 στρεμμάτων θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον δυο διαφορετικές καλλιέργειες και η κύρια να μην υπερβαίνει το 75% της έκτασης, 

2. Η διατήρηση περιοχής οικολογικής εστίασης 5%, για εκμεταλλεύσεις με αροτραίες εκτάσεις μεγαλύτερες των 150 στρεμμάτων. Οι περιοχές αυτές θα μπορούν να είναι αγροτεμάχια με φυσικά στοιχεία (θάμνους δένδρα, λίμνες, αναβαθμίδες, φυσική βλάστηση, κ.α.) ή ακαλλιέργητη γη.

3. Η διατήρηση μονίμων βοσκοτόπων. Σύμφωνα με αυτό το μέτρο οι αγρότες που δηλώνουν βοσκότοπο ή λιβάδι δεν μπορούν να το μετατρέψουν σε αροτραία ή άλλου είδους έκταση. Υπογραμμίζω πως οι δενδρώδεις καλλιέργειες δεν έχουν καμία από τις προαναφερθείσες υποχρεώσεις, στη νέα ΚΑΠ. 

Επισημαίνουμε ότι οι δενδρώνες δεν έχουν καμία εκ των ανωτέρω υποχρεώσεων και επομένως το 84% της άμεσης ενίσχυσης θα τους παρέχεται αυτούσιο.

Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις θα αποτελούν συνολικά το 9% του εθνικού φακέλου, με βάση το κοινοτικό πλαίσιο, αλλά είναι πολύ σημαντικές για τη διάρθρωση της αρχιτεκτονικής των ενισχύσεων για 3 λόγους:

Πρώτον, Οι συνδεδεμένες ενισχύσεις θα καλύψουν τους κτηνοτρόφους οι οποίοι έχουν ειδικά δικαιώματα αναφοράς στο ζωικό κεφάλαιο και δεν είχαν βοσκότοπο οπότε δεν είναι δυνατό να λάβουν εκτατικά δικαιώματα. Το γεγονός αυτό δημιουργεί μια κρίσιμη μάζα ενισχύσεων που θα κατανεμηθούν σε αυτούς και από την άλλη μια κρίσιμη μάζα δικαιούχων και ζωικών μονάδων που δεν υπολογίζονται για τις εκτατικές ενισχύσεις στην περιφέρεια των βοσκοτόπων. 

Δεύτερον, Παράλληλα, στη φυτική παραγωγή οι συνδεδεμένες ενισχύσεις δημιουργούν ένα επιπλέον κίνητρο αλλά και ένα επιπλέον εγγυημένο εισόδημα για τους αγρότες που θα επιλέξουν τα συγκεκριμένα προϊόντα και συνεπώς θα έχουν μικρότερες απώλειες άμεσων ενισχύσεων. 

Τρίτον, Οι ενισχύσεις αυτές θα χρησιμοποιηθούν είτε για τη διατήρηση της βιωσιμότητας κάποιων τομέων, είτε για τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών, που θα οδηγήσουν στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου γεωργικών προϊόντων.

Επιλέξαμε για την ύπαρξη συνδεδεμένων ενισχύσεων τους ακόλουθους τομείς:

Τα όσπρια, με στόχο τη μείωση των εισαγωγών στο «εθνικό» μας αυτό τρόφιμο, 

Τα κτηνοτροφικά ψυχανθή, για να έχουμε αυξημένη επάρκεια ζωοτροφών και να μειώσουμε τις τιμές των εισροών στις κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, 

Τα ζαχαρότευτλα, ώστε να διατηρηθεί η ποσόστωση μας και να λειτουργήσει η μεταποιητική βιομηχανία,

Το σκληρό σιτάρι, για να διατηρηθεί η ισχυρή μας θέση στις διεθνείς αγορές στο εν λόγω προϊόν.

Τα βοοειδή, με στόχο τη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου κρέατος μέσω αύξησης των ιθαγενών ζώων και μείωσης των εισαγωγών ζώντων ζώων.

Τα αιγοπρόβατα, ενισχύοντας την παροχή ποιοτικού γάλακτος στη μεταποιητική βιομηχανία για παραγωγή φέτας.

Το ρύζι, με στόχο τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεων και τη διατήρηση των εξαγωγών του προϊόντος.

Τη βιομηχανική τομάτα, με στόχο τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας σε διεθνές επίπεδο.

Τα σποροπαραγωγή, ώστε να αυξηθεί η ελληνική προστιθέμενη αξία και να μειωθούν οι εισαγωγές σπόρων σποράς.

Τα πορτοκάλια χυμοποίησης, με στόχο την αξιοποίηση και τη βιωσιμότητα της μεταποιητικής βιομηχανίας του προϊόντος.

Το σπαράγγι, με στόχο τη διατήρηση των εξαγωγών του προϊόντος.

Τώρα, όσον αφορά στους λεγόμενους μικρούς αγρότες, με ποσά ενισχύσεων το 2015 μέχρι 1.250 ευρώ, αυτοί θα ενταχθούν αυτόματα στο καθεστώς των Μικρών Αγροτών, αφού υπολογιστεί η συνολική αξία των ενισχύσεων τους κατά το πρώτο έτος εφαρμογής της νέας ΚΑΠ. Οι εν λόγω αγρότες θα μπορούν να απενταχθούν (με αίτηση τους) χωρίς όμως κατόπιν να έχουν δικαίωμα επανένταξης στο καθεστώς. Οι αγρότες που συμμετέχουν στο καθεστώς των Μικρών Αγροτών εξαιρούνται από τις απαιτήσεις του πρασινίσματος και τους δειγματοληπτικούς ελέγχους πολλαπλής συμμόρφωσης. Υποχρεούνται όμως να τηρούν τις υποχρεώσεις της πολλαπλής συμμόρφωσης. Ο αριθμός των μικρών γεωργών θα προσεγγίζει τις 350.000 δηλαδή περίπου το μισό του συνόλου των δικαιούχων άμεσων ενισχύσεων. 

Ιδιαίτερη βαρύτητα αποφασίσαμε να δώσουμε στους νέους αγρότες, το μέλλον της ελληνικής αγροτικής οικονομίας. Έτσι προτείνουμε μια προσαύξηση 25% επί της αξίας των δικαιωμάτων ενισχύσεων για μια πενταετία για τους αγρότες κάτω των 40 ετών. Προϋπολογίζουμε 2% του εθνικού φακέλου για το συμπλήρωμα αυτό, το οποίο θα καλύψει 880.000 περίπου στρέμματα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο μέσος κλήρος στην Ελλάδα είναι περίπου 50 στρέμματα , προκύπτει ότι ο αριθμός των νέων αγροτών θα είναι περίπου 16.600, τους οποίους θεωρούμε εφικτή κρίσιμη μάζα ανανέωσης. 

Πρέπει, όμως, να είμαστε προσεκτικοί και να περιορίσουμε τη διάθεση πολλών παλαιών αγροτών να μεταβιβάσουν την εκμετάλλευσή τους εικονικά σε νεότερους, ώστε να απολαμβάνουν το πριμ χωρίς όμως να γίνει ουσιαστική ανανέωση του πληθυσμού.

Έρχομαι τώρα στις ενισχύσεις σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς. Η ενίσχυση αυτή αποσκοπεί στη διατήρηση της βιωσιμότητας κάποιων οριακών αγροτικών εκμεταλλεύσεων, που βρίσκονται σε περιοχές με φυσικούς περιορισμούς. Με τον τρόπο αυτό θα διατηρήσουμε ζωντανό το κομμάτι της υπαίθρου που δεν έχει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Η ενίσχυση μπορεί να δοθεί είτε από τον πρώτο είτε από το δεύτερο πυλώνα.

Και κλείνω κυρίες και κύριοι συνάδελφοι με το νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας για την περίοδο 2014-2020, το οποίο είναι ένα Πρόγραμμα προϋπολογισμού 4,2 δις ευρώ κοινοτικής συμμετοχής που μαζί με την εθνική και την ιδιωτική συμμετοχή θα κινητοποιήσει συνολικούς πόρους της τάξης των 6 δις ευρώ.

Το νέο Πρόγραμμα παρέχει: 

l Κίνητρα για επιχειρηματική δράση ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα.

l Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αγροτών και συνέργιας στην εφοδιαστική αλυσίδα.

l Μικρά και μεγάλα έργα ιδιωτικά και δημόσια για αύξηση ανταγωνιστικότητας. 

l Φροντίδα για το Περιβάλλον και για τις επιπτώσεις της κλιματική αλλαγής μέσω κατάλληλων μέτρων.

l Στήριξη της κτηνοτροφίας με αύξηση των βοσκήσιμων εκτάσεων 

l Επιμόρφωση και γεωργικές συμβουλές.

l Επιπρόσθετη ενίσχυση στις περιοχές με Φυσικούς περιορισμούς για αποφυγή της εγκατάλειψης.

Στο νέο Πρόγραμμα προβλέπεται η εκχώρηση του 30% των πόρων του νέου Προγράμματος στις 13 Περιφέρειες της χώρας, οι οποίες και καλούνται μέσα από ένα σύνολο αναπτυξιακών παρεμβάσεων, δημόσιων και ιδιωτικών, να υλοποιήσουν τις στρατηγικές τους επιλογές για τον αγροδιατροφικό τομέα.

κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ελπίζω να μην σας κούρασα, αλλά πρόκειται περί ενός κεφαλαιώδους θέματος που αφορά τον ένα από τους τρεις οικονομικούς τομείς της χώρας – τον πρωτογενή τομέα – και θα μας ακολουθεί τα προσεχή 7 χρόνια.

Τελειώνοντας την παρουσίαση των προτάσεων μας, μόνο μια παρατήρηση : Όλη μας η προσπάθεια αναλώθηκε για το πώς θα κρατήσουμε την ύπαιθρο ζωντανή, ακμαία, προσοδοφόρα και πως θα βοηθήσουμε τον αγροτικό τομέα να γίνει ένας από τους στυλοβάτες για την ανάκαμψη της χώρας και της ελληνικής οικονομίας. 

Το Μάη του 68 υπήρχε στους Παρισινούς δρόμους ένα σύνθημα : «Γίνε ρεαλιστής. Να ζητάς το αδύνατο» ! Προσωπικά είμαι ρεαλιστής, αλλά δεν ζητώ το αδύνατο. Ζητώ το δυνατό. Και για μένα είναι δυνατή η καθοριστική συμβολή του Έλληνα αγρότη, της Ελληνίδας αγρότισσας και της αγροτικής μας οικονομίας στην αναγέννηση της χώρα μας. Θα προσπαθήσουμε όλοι μαζί και να είστε βέβαιοι ότι θα το πετύχουμε.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή και την υπομονή σας και περιμένω με μεγάλο ενδιαφέρον από εσάς τις γνώμες σας και τις παρατηρήσεις σας.