Αλόη: Μικρό και θαυματουργό - Άρθρο της Γραμματέα Αναστασίας για το ialmopia.gr
Το γένος Aloe στο οποίο ανήκει και η γνωστή Αλόη, ανήκει στην οικογένεια των αλοειδών (Aloaceae) και περιλαμβάνει περισσότερα από 450 είδη, τα οποία είναι αυτοφυή κυρίως στην Αφρική και την Μεσόγειο.
Ως κέντρα καταγωγής θεωρούνται οι περιοχές της Αραβίας, της Σομαλίας και του Σουδάν.
Τα σημαντικότερα είδη του φυτού, γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες είναι:
1. A. barbadensis Miller,γνωστή και ως A. vulgaris
2. A. perryi Baker
3. A. ferox, γνωστή
4. A. arborescens, είδος διαδεδομένο στην Ιαπωνία.
Σχεδόν όλα τα είδη θεωρούνται μη τοξικά,υπάρχει όμως ένας μικρός αριθμός ειδών που είναι ιδιαίτερα τοξικά,καθώς περιέχουν μια ουσία που μοιάζει με το κώνειο.Όλα τα είδη απαντώνται σε θερμά και γόνιμα εδάφη και μπορούν να επιβιώσουν σε μεγάλες περιόδους ξηρασίας.
Η γνωστή αλόη πρόκειται για ένα πολυετές παχύφυτο βραδείας ανάπτυξης που φτάνει τα 160εκ.σε ύψος. Δεν σχηματίζει κεντρικό βλαστό και σε περίπτωση που σχηματίζεται έχει μικρό μήκος που φτάνει μέχρι τα 30εκ. Τα φύλλα είναι 16-20 στον αριθμό, έχουν ελαφρώς όρθια ανάπτυξη και σχηματίζουν πυκνής διάταξης ροζέττα στην βάση τους ή οποία ανοίγει προς τα πάνω.
Τα άνθη αναπτύσσονται από το κέντρο του φυτού υπό μορφή απλής ή διακλαδιζόμενης βοτρυώδους ταξιανθίας που φέρεται στο άκρο ανθοφόρου βλαστού μήκους 60-90 εκ.
Ο καρπός είναι κάψα, πολύχωρος, πολύσπερμος και φέρει χωρίσματα κατά μήκος των χώρων της ωοθήκης τα οποία κατά την ωρίμανση διαχωρίζονται και γίνεται η απελευθέρωση των σπόρων.
Χρήσεις-Προϊόντα.
Η αλόη είναι ένα αρκετά γνωστό φαρμακευτικό φυτό που χρησιμοποιείται ευρέως στην πρακτική βοτανοθεραπεία, καθώς και σε φαρμακευτικά σκευάσματα φυτικής προέλευσης. Το έκκριμα του φυτού ονομάζεται αλόη και _χρησιμοποιείται είτε ως νωπό είτε ως αποξηραμένο. Το αποξηραμένο έκκριμα χρησιμοποιείται ως υπακτικό, καθαρτικό και αντιελμινθικό.Το νωπό προϊόν έχει παρόμοιες δράσεις,ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε δερματικές παθήσεις. Επίσης χρησιμοποιείται στην βιομηχανία τροφίμων και στην ζυθοποιία για την πικρή του γεύση. Η γέλη της αλόης που προέρχεται από το κεντρικό τμήμα του φύλλου, έχει και αυτή πολλαπλές φαρμακευτικές ιδιότητες και μπορεί είτε αυτούσια είτε με την μορφή αποφλοιωμένων φύλλων να χρησιμοποιηθεί για διάφορες δερματικές παθήσεις,ερεθισμούς,πληγές, καψίματα ή εκδορές και σαν κατάπλασμα πάνω σε μώλωπες. Απαντάται ως συστατικό σε πολλά καλλυντικά για την ενίσχυση και βελτίωση του δέρματος.
Καλλιεργητική Τεχνική
Απαιτήσεις σε κλίμα έδαφος
Η αλόη αναπτύσσεται σε μεγάλο εύρος κλιματικών συνθηκών, ενώ προτιμά τα καλά αποστραγγιζόμενα,αμμώδη ή πηλώδη εδάφη.Μπορεί να αναπτυχθεί σε πετρώδη ξηρά και φτωχά από θρεπτικής άποψης εδάφη, ωστόσο η καλλιέργεια της συνιστάται να γίνεται σε πλούσια και γόνιμα εδάφη για την επίτευξη των μέγιστων αποδόσεων.Δεν είναι πολύ ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες, ωστόσο μπορεί να αντέξει σε θερμοκρασίες μέχρι -3° C παθαίνοντας μικρές μόνο ζημιές.
Πολλαπλασιασμός
Ο πολλαπλασιασμός του φυτού γίνεται κυρίως αγενώς με την χρήση παραφυάδων, καθώς η χρήση του σπόρου δημιουργεί προβλήματα λόγω αργής έναρξης βλάστησης και καθυστερημένης αρχικής ανάπτυξης των νεαρών φυταρίων.Ως μέθοδοι πολλαπλασιασμού μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ο μικροπολλαπλασιασμός με in-vitro καλλιέργεια βλαστικών μεριστωμάτων, όπως και η in-vitro παραγωγή έκφυτων από την βάση των φύλλων.
Προετοιμασία του εδάφους
Πριν την φύτευση γίνεται μια αναμόχλευση του εδάφους σε μικρό βάθος (20-30 εκ.), δεδομένου του επιπολαιόριζου ριζικού συστήματος του φυτού. Ακολουθούν1-2 κατεργασίες με φρέζα και ισοπέδωση του εδάφους. Στην συνέχεια μπορούν να δημιουργηθούν αναχώματα με διαστάσεις που ποικίλουν ανάλογα με το αρδευτικό σύστημα που έχει εγκατασταθεί στη φυτεία ,τη κλίση του εδάφους κτλ. Οσο αφορά την λίπανση, δεν χρησιμοποιούμε χημικά λιπάσματα καθώς η καλλιέργεια της αλόης γίνεται ώς επι το πλείστον βιολογικά.
Συγκομιδή και επεξεργασία.
Η συγκομιδή των φύλλων της αλόης ξεκινά περίπου τρία χρόνια μετά τη φύτευση και συνεχίζεται για ένα διάστημα επτά χρόνων. Η συλλογή εκκρίματος γίνεται με την δημιουργία εγκάρσιων τομών στην βάση των ώριμων φύλλων ενώ παράλληλα τα φύλλα τοποθετούνται κατα τέτοιο τρόπο ουτως ώστε να είναι δυνατή η συλλογή σταγόνων μέσα σε δοχεία.
Η συγκομιδή των φύλλων γίνεται συνήθως Οκτώμβριο έως Νοέμβριο ενώ των ανθέων Δεκέμβριο έως Ιανουάριο.Μετά την συγκομιδή γίνεται συμπύκνωση του εκκρίματος με βρασμό και μετέπειτα ψύξη ή με εξάτμιση υπό κενό. Το τελικό προϊόν είναι αδιαφανές, κηρώδους υφής και συχνά γκρίζου-καφέ χρώματος. Οι κρύσταλλοι της αλοΐνης είναι ορατοί στο μικροσκόπιο.
Αποδόσεις
Τα φυτά μπορούν να δώσουν 16-20 φύλλα τον χρόνο κάτω από ιδανικές συνθήκες υγρασίας και με επαρκή αζωτούχο λίπανση. Με μια πυκνότητα της τάξης των 5.000 φυτών ανά στρέμμα, έχουμε μέσο νωπό βάρος ανά φύλλο τα 0,2κιλά, οι αποδόσεις σε γέλη ανέρχονται στους 18 τόνους ανά στρέμμα. Υπάρχουν ωστόσο ποικιλίες οι οποίες σχηματίζουν φύλλα που έχουν βάρος έως 13κιλά, οπότε υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην συνολική παραγωή αλλά και στην πυκνότητα φύτευσης .
Προοπτικές
Η καλλιέργεια της αλόης μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση σε περιοχές με ξηροθερμικές συνθήκες, ωστόσο απαιτεί μεγάλη αρχική επένδυση σε εξοπλισμό για τους διάφορους μετασυλλεκτικούς χειρισμούς .
Οικονομικές ενισχύσεις για την καλλιέργεια Αλόης
Οι οικονομικές ενισχύσεις γίνεται μέσω:
1.των σχεδίων βελτίωσης (επενδυτικά σχέδια) και αφορά των εκσυχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων
2.των επενδύσεων στην μεταποίηση και εμπορία και σκοπό έχει την αύξηση της εμπορίας των γεωργικών προιόντων
3.της βιολογικής παραγωγής και της εφαρμογής ολοκληρωμένης διαχείρισης με σκοπό την συμμετοχή των αγροτών σε συστήματα για την ποιότητα των τροφίμων.
4.της βιολογικής γεωργίας που σκοπό έχει την προώθηση πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον
5.του αναπτυξιακού νόμου για την ενίσχυση ιδιωτικών επενδύσεων για την οικονομική ανάπτυξη, την επιχειρηματικότητα και την περιφερειακή συνοχή.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί κάποιος να απευθυνθεί στο ΥΠΑΑΤ τμήμα φυτών μεγάλης καλλιέργειας.
Γραμματέα Αναστασία
Γεωπόνος ΓΠΑ
anastagra@yahoo.gr
Το γένος Aloe στο οποίο ανήκει και η γνωστή Αλόη, ανήκει στην οικογένεια των αλοειδών (Aloaceae) και περιλαμβάνει περισσότερα από 450 είδη, τα οποία είναι αυτοφυή κυρίως στην Αφρική και την Μεσόγειο.
Ως κέντρα καταγωγής θεωρούνται οι περιοχές της Αραβίας, της Σομαλίας και του Σουδάν.
Τα σημαντικότερα είδη του φυτού, γνωστά για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες είναι:
1. A. barbadensis Miller,γνωστή και ως A. vulgaris
2. A. perryi Baker
3. A. ferox, γνωστή
4. A. arborescens, είδος διαδεδομένο στην Ιαπωνία.
Σχεδόν όλα τα είδη θεωρούνται μη τοξικά,υπάρχει όμως ένας μικρός αριθμός ειδών που είναι ιδιαίτερα τοξικά,καθώς περιέχουν μια ουσία που μοιάζει με το κώνειο.Όλα τα είδη απαντώνται σε θερμά και γόνιμα εδάφη και μπορούν να επιβιώσουν σε μεγάλες περιόδους ξηρασίας.
Η γνωστή αλόη πρόκειται για ένα πολυετές παχύφυτο βραδείας ανάπτυξης που φτάνει τα 160εκ.σε ύψος. Δεν σχηματίζει κεντρικό βλαστό και σε περίπτωση που σχηματίζεται έχει μικρό μήκος που φτάνει μέχρι τα 30εκ. Τα φύλλα είναι 16-20 στον αριθμό, έχουν ελαφρώς όρθια ανάπτυξη και σχηματίζουν πυκνής διάταξης ροζέττα στην βάση τους ή οποία ανοίγει προς τα πάνω.
Τα άνθη αναπτύσσονται από το κέντρο του φυτού υπό μορφή απλής ή διακλαδιζόμενης βοτρυώδους ταξιανθίας που φέρεται στο άκρο ανθοφόρου βλαστού μήκους 60-90 εκ.
Ο καρπός είναι κάψα, πολύχωρος, πολύσπερμος και φέρει χωρίσματα κατά μήκος των χώρων της ωοθήκης τα οποία κατά την ωρίμανση διαχωρίζονται και γίνεται η απελευθέρωση των σπόρων.
Χρήσεις-Προϊόντα.
Η αλόη είναι ένα αρκετά γνωστό φαρμακευτικό φυτό που χρησιμοποιείται ευρέως στην πρακτική βοτανοθεραπεία, καθώς και σε φαρμακευτικά σκευάσματα φυτικής προέλευσης. Το έκκριμα του φυτού ονομάζεται αλόη και _χρησιμοποιείται είτε ως νωπό είτε ως αποξηραμένο. Το αποξηραμένο έκκριμα χρησιμοποιείται ως υπακτικό, καθαρτικό και αντιελμινθικό.Το νωπό προϊόν έχει παρόμοιες δράσεις,ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε δερματικές παθήσεις. Επίσης χρησιμοποιείται στην βιομηχανία τροφίμων και στην ζυθοποιία για την πικρή του γεύση. Η γέλη της αλόης που προέρχεται από το κεντρικό τμήμα του φύλλου, έχει και αυτή πολλαπλές φαρμακευτικές ιδιότητες και μπορεί είτε αυτούσια είτε με την μορφή αποφλοιωμένων φύλλων να χρησιμοποιηθεί για διάφορες δερματικές παθήσεις,ερεθισμούς,πληγές, καψίματα ή εκδορές και σαν κατάπλασμα πάνω σε μώλωπες. Απαντάται ως συστατικό σε πολλά καλλυντικά για την ενίσχυση και βελτίωση του δέρματος.
Καλλιεργητική Τεχνική
Απαιτήσεις σε κλίμα έδαφος
Η αλόη αναπτύσσεται σε μεγάλο εύρος κλιματικών συνθηκών, ενώ προτιμά τα καλά αποστραγγιζόμενα,αμμώδη ή πηλώδη εδάφη.Μπορεί να αναπτυχθεί σε πετρώδη ξηρά και φτωχά από θρεπτικής άποψης εδάφη, ωστόσο η καλλιέργεια της συνιστάται να γίνεται σε πλούσια και γόνιμα εδάφη για την επίτευξη των μέγιστων αποδόσεων.Δεν είναι πολύ ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες, ωστόσο μπορεί να αντέξει σε θερμοκρασίες μέχρι -3° C παθαίνοντας μικρές μόνο ζημιές.
Πολλαπλασιασμός
Ο πολλαπλασιασμός του φυτού γίνεται κυρίως αγενώς με την χρήση παραφυάδων, καθώς η χρήση του σπόρου δημιουργεί προβλήματα λόγω αργής έναρξης βλάστησης και καθυστερημένης αρχικής ανάπτυξης των νεαρών φυταρίων.Ως μέθοδοι πολλαπλασιασμού μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ο μικροπολλαπλασιασμός με in-vitro καλλιέργεια βλαστικών μεριστωμάτων, όπως και η in-vitro παραγωγή έκφυτων από την βάση των φύλλων.
Προετοιμασία του εδάφους
Πριν την φύτευση γίνεται μια αναμόχλευση του εδάφους σε μικρό βάθος (20-30 εκ.), δεδομένου του επιπολαιόριζου ριζικού συστήματος του φυτού. Ακολουθούν1-2 κατεργασίες με φρέζα και ισοπέδωση του εδάφους. Στην συνέχεια μπορούν να δημιουργηθούν αναχώματα με διαστάσεις που ποικίλουν ανάλογα με το αρδευτικό σύστημα που έχει εγκατασταθεί στη φυτεία ,τη κλίση του εδάφους κτλ. Οσο αφορά την λίπανση, δεν χρησιμοποιούμε χημικά λιπάσματα καθώς η καλλιέργεια της αλόης γίνεται ώς επι το πλείστον βιολογικά.
Συγκομιδή και επεξεργασία.
Η συγκομιδή των φύλλων της αλόης ξεκινά περίπου τρία χρόνια μετά τη φύτευση και συνεχίζεται για ένα διάστημα επτά χρόνων. Η συλλογή εκκρίματος γίνεται με την δημιουργία εγκάρσιων τομών στην βάση των ώριμων φύλλων ενώ παράλληλα τα φύλλα τοποθετούνται κατα τέτοιο τρόπο ουτως ώστε να είναι δυνατή η συλλογή σταγόνων μέσα σε δοχεία.
Η συγκομιδή των φύλλων γίνεται συνήθως Οκτώμβριο έως Νοέμβριο ενώ των ανθέων Δεκέμβριο έως Ιανουάριο.Μετά την συγκομιδή γίνεται συμπύκνωση του εκκρίματος με βρασμό και μετέπειτα ψύξη ή με εξάτμιση υπό κενό. Το τελικό προϊόν είναι αδιαφανές, κηρώδους υφής και συχνά γκρίζου-καφέ χρώματος. Οι κρύσταλλοι της αλοΐνης είναι ορατοί στο μικροσκόπιο.
Αποδόσεις
Τα φυτά μπορούν να δώσουν 16-20 φύλλα τον χρόνο κάτω από ιδανικές συνθήκες υγρασίας και με επαρκή αζωτούχο λίπανση. Με μια πυκνότητα της τάξης των 5.000 φυτών ανά στρέμμα, έχουμε μέσο νωπό βάρος ανά φύλλο τα 0,2κιλά, οι αποδόσεις σε γέλη ανέρχονται στους 18 τόνους ανά στρέμμα. Υπάρχουν ωστόσο ποικιλίες οι οποίες σχηματίζουν φύλλα που έχουν βάρος έως 13κιλά, οπότε υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην συνολική παραγωή αλλά και στην πυκνότητα φύτευσης .
Προοπτικές
Η καλλιέργεια της αλόης μπορεί να αποτελέσει μια εναλλακτική λύση σε περιοχές με ξηροθερμικές συνθήκες, ωστόσο απαιτεί μεγάλη αρχική επένδυση σε εξοπλισμό για τους διάφορους μετασυλλεκτικούς χειρισμούς .
Οικονομικές ενισχύσεις για την καλλιέργεια Αλόης
Οι οικονομικές ενισχύσεις γίνεται μέσω:
1.των σχεδίων βελτίωσης (επενδυτικά σχέδια) και αφορά των εκσυχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων
2.των επενδύσεων στην μεταποίηση και εμπορία και σκοπό έχει την αύξηση της εμπορίας των γεωργικών προιόντων
3.της βιολογικής παραγωγής και της εφαρμογής ολοκληρωμένης διαχείρισης με σκοπό την συμμετοχή των αγροτών σε συστήματα για την ποιότητα των τροφίμων.
4.της βιολογικής γεωργίας που σκοπό έχει την προώθηση πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον
5.του αναπτυξιακού νόμου για την ενίσχυση ιδιωτικών επενδύσεων για την οικονομική ανάπτυξη, την επιχειρηματικότητα και την περιφερειακή συνοχή.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί κάποιος να απευθυνθεί στο ΥΠΑΑΤ τμήμα φυτών μεγάλης καλλιέργειας.
Γραμματέα Αναστασία
Γεωπόνος ΓΠΑ
anastagra@yahoo.gr
Ολόφρεσκα και βιολογικά φύλλα αλόη βέρα, απευθείας από τους παραγωγούς, μπορούμε να προμηθευτούμε online από το www.aloeveraplants.gr
ΑπάντησηΔιαγραφήΦυτά για φυτώρια και πολλές πληροφορίες για επαγγελματικές φυτείες.