Σχολικός εκφοβισμός : Η νέα '' μάστιγα '' της εποχής

Ο σχολικός εκφοβισμός έχει γίνει αντικείμενο συστηματικής μελέτης και παρατήρησης τις τελευταίες δεκαετίες. 

Ως «σχολικός εκφοβισμός» (school bullying) και «θυματοποίηση» ορίζεται η εσκεμμένη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βίαιη και επιθετική συμπεριφορά από μαθητές στους συμμαθητές τους. 

Οι συμπεριφορές αυτές έχουν ως στόχο την πρόκληση σωματικού και «ψυχικού πόνου» εντός και εκτός σχολικού περιβάλλοντος.

Όπως εξηγεί η Κλινική Ψυχολόγος, MSc-Ψυχοθεραπεύτρια, Φανή Κουκλάκη, σύμφωνα με πρόσφατη πανελλήνια έρευνα ο εκφοβισμός παίρνει τη μορφή λεκτικής βίας μέσω προσβολών, φραστικών επιθέσεων και κοροϊδευτικών ονομάτων σε ποσοστό 60,69%. 

Προκύπτει επίσης μέσω χειρονομιών, σωματικών επιθέσεων (45,39%) είτε με εκβιασμό. Μια σύγχρονη μορφή εκφοβισμού αφορά στην αποστολή υβριστικών, εκβιαστικών μηνυμάτων και φωτογραφιών (cyberbullying) μέσω κινητών τηλεφώνων και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (faceboook, twitter, youtube). 

Τέλος, ο εκφοβισμός μπορεί να εκδηλώνεται με τη μορφή κλοπών, καταστροφής προσωπικών αντικειμένων ακόμα και ως σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση.

Σύμφωνα με την Φανή Κουκλάκη, όπως προκύπτει από Ευρωπαϊκή έρευνα με συμμετοχή 18.000 μαθητών, οι «θύτες» περιστατικών βίας είναι στην πλειοψηφία τους είναι αγόρια (42,20%) ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα κορίτσια είναι 18,57%. 

Ως «θύματα» βίας τα αγόρια πλειοψηφούν έναντι των κοριτσιών.

Οι «δράστες» είναι περισσότερο πιθανό ν’ αντιμετωπίζουν προβλήματα στην οικογένεια (πχ ανεργία), δυσκολίες στην επικοινωνία του ζεύγους αλλά και στη σχέση των γονέων με το παιδί. 

Συχνά, η οικογένεια των μαθητών που εκφοβίζουν εμπλέκεται σε παραβατικές συμπεριφορές ή υπάρχει εθισμός στο αλκοόλ ή άλλες ουσίες. Στον αντίποδα, οι μαθητές θυματοποιούνται λόγω της αδυναμίας τους να αμυνθούν, λόγω του σωματικού τους βάρους και της εθνικότητάς τους. Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις και τον τρόπο ντυσίματος τους.

Το 67% των θυμάτων που συμμετείχαν στην έρευνα επέλεξαν να μιλήσουν για την εμπειρία που είχαν. Από αυτούς το 36,8% ανέφερε το περιστατικό σε κάποιο φίλο ενώ το 28,4% απευθύνθηκε στους γονείς. 

Τι συμβαίνει όμως με τους μαθητές που αποκρύπτουν τα περιστατικά βίας τα οποία υπέστησαν; Στην πλειοψηφία τους, τα θύματα επιλέγουν να μην μιλήσουν για την εμπειρία τους από ντροπή, φόβο είτε επειδή θεωρούν ότι κανείς δεν μπορεί να τους βοηθήσει. 

Λιγότερο συχνά σιωπούν για να μην θεωρηθούν «καρφιά» και για να μην προκαλέσουν αντίποινα.

Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου εκφοβίζεται;

Οι επιπτώσεις της σχολικής βίας είναι σοβαρές και τα θύματα ενδέχεται να παρουσιάσουν έντονο άγχος, ψυχοσωματικά συμπτώματα (πχ πονοκέφαλοι, κοιλιακοί πόνοι) και φοβίες. Παρατηρείται επίσης πτώση της επίδοσής τους ακόμα και σχολική άρνηση.

«Σημάδια» ότι ο μαθητής εκφοβίζεται:

-Αναφέρει πως χάνει προσωπικά αντικείμενα (πχ βιβλία, ηλεκτρονικές συσκευές) ή τα χρήματα που πήρε για χαρτζιλίκι.

-Παρουσιάζει μειωμένη διάθεση.

-Εμφανίζει αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και στον ύπνο.

-Έχει ανεξήγητους τραυματισμούς. 

-Δεν επιδιώκει την επικοινωνία με συμμαθητές και αρνείται να συμμετάσχει σε σχολικές εκδηλώσεις/δραστηριότητες.

-Έχει λιγότερους φίλους από ό,τι στο παρελθόν. 

-Αποφεύγει να πάει σε συγκεκριμένα μέρη ή αλλάζει τη διαδρομή από το σπίτι στο σχολείο και το αντίστροφο.

Πώς να βοηθήσω το παιδί μου; 

Η κυρία Κουκλάκη εξηγεί ότι εάν το παιδί σας μίλησε για τη βία την οποία υπέστη, επικοινωνήστε με τον διευθυντή του σχολείου και συζητήστε το περιστατικό. Υποστηρίξτε το παιδί και ακούστε τι έχει να σας πει. Είναι σημαντικό να αισθανθεί ασφάλεια και ότι δεν θα το κατακρίνετε ή θα το μαλώσετε. 

Και προσθέτει: Αναζητήστε τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας, εάν το κρίνετε απαραίτητο. Συχνά οι γονείς βρίσκουν βοηθητική τη συμμετοχή σε ομάδες (fani.k_omada@hotmail.com) . Το κλίμα εμπιστοσύνης που καλλιεργείται ενθαρρύνει τα μέλη να επικοινωνήσουν εμπειρίες και συναισθήματα. 

Ο πλουραλισμός της ομάδας ενδέχεται να συντελέσει στη διαμόρφωση νέων τρόπων αντιμετώπισης των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν τα μέλη στην καθημερινότητά τους, καταλήγει.

ΠΗΓΗ: real.gr