Αναδρομές: Πρώτο βήμα για ειρήνη στον κόσμο

Στις 26 Ιανουαρίου 1919 ο κύριος τίτλος στο πρωτοσέλιδο των New York Times πληροφορούσε τον αναγνώστη: «Το σχέδιο για την Κοινωνία των Εθνών υιοθετήθηκε. Η Συνδιάσκεψη της Ειρήνης ανταποκρίνεται στην έκκληση του Γουίλσον, σθεναρά στηριζόμενου από τον Λόιντ Τζορτζ». Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διάφορες κυβερνήσεις και ομάδες είχαν ήδη αρχίσει να αναπτύσσουν σχέδια αλλαγής του τρόπου διεξαγωγής των διεθνών σχέσεων. Ο Αμερικανός πρόεδρος Γούντροου Γουίλσον προώθησε με ενθουσιασμό την ιδέα για την Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ). Με τη στήριξη του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ, η Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων δέχθηκε τις προτάσεις για τη δημιουργία της ΚτΕ. Στις 10 Ιανουαρίου 1920 ετέθη σε ισχύ η συνθήκη με την οποία η διεθνής οργάνωση, με στόχο την αποφυγή μελλοντικών πολέμων, θα γινόταν πραγματικότητα. Με έδρα τη Γενεύη, η ΚτΕ επόπτευε τη λειτουργία οργάνων, πολλά από τα οποία το 1946 συνέχισαν ως όργανα του ΟΗΕ, όπως ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας, το Διαρκές Δικαστήριο Διεθνούς Δικαίου (που έγινε Διεθνές Δικαστήριο) και ο Οργανισμός Υγείας (που αναδιαρθρώθηκε σε Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας).



Ακολουθήστε μας στην σελίδα μας στο facebook : Δείτε Τι Έγινε Σαν Σήμερα Στον Κόσμο


Σε όλους αυτούς τους τομείς σημείωσε σημαντικές επιτυχίες. Στο τέλος, όμως, η ΚτΕ δεν κατάφερε να αποτρέψει ούτε την εισβολή της Ιαπωνίας στη Μαντζουρία, αλλά ούτε και την προσάρτηση της Αιθιοπίας στην Ιταλία το 1936 και της Αυστρίας από τον Χίτλερ το 1938. Μαζί με τις ατελέσφορες προσπάθειες της Ειδικής Επιτροπής για τον Παγκόσμιο Αφοπλισμό, ο δρόμος προς τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο άνοιγε όλο και περισσότερο. Tο ξέσπασμα του πολέμου έφερε ουσιαστικά το τέλος της ΚτΕ. Παρά την τελική αποτυχία της, η ΚτΕ έθεσε τα θεμέλια για τη διεθνή συνεργασία όπως υφίσταται σήμερα. Μέχρι και η Ε. Ε. οφείλει κάτι στην ΚτΕ. Το 1929, ο εκπρόσωπος της Γαλλίας, Αριστείδης Μπριάν, έθεσε στη Συνέλευση το πρώτο πολιτικό σχέδιο για μία Ευρωπαϊκή Ομοσπονδιακή Ενωση.

Η οικουμενική οργάνωση

Κατά τα εξήντα και πλέον χρόνια λειτουργίας τους, τα Ηνωμένα Εθνη επέδειξαν ικανότητα προσαρμογής στις προκλήσεις που ταλάνισαν τη διεθνή πολιτική αρένα: Ψυχρός Πόλεμος, αποαποικιοποίηση, κατάρρευση του ανατολικού συνασπισμού. Παρά τις θεαματικές ποσοτικές και ποιοτικές μεταβολές της μεταψυχροπολεμικής εποχής, παραμένουν ένα δυναμικό πλαίσιο δράσης με παγκόσμια συμμετοχή. Η οικουμενική οργάνωση έχει αποκτήσει στέρεες βάσεις, εξακολουθεί, παρά ταύτα, να διατηρεί ορισμένα από τα αρχικά της χαρακτηριστικά. Οσοι ασκούν έντονη κριτική στην αποτελεσματικότητα των Ηνωμένων Εθνών λησμονούν ότι, όπως και η Κοινωνία των Εθνών, είναι μια ένωση κυρίαρχων κρατών, η οποία αντανακλά την πραγματικότητα των διεθνών σχέσεων (αντιπαράθεση ιδεολογιών, οικονομικών και κοινωνικών δυνάμεων, αλληλεξάρτηση κ.λπ.). Οι αποφάσεις δεν λαμβάνονται από τεχνοκράτες, αλλά από κυβερνητικούς αντιπροσώπους που ενεργούν με βασικό γνώμονα την εξυπηρέτηση εθνικών συμφερόντων.

Υπό αυτές τις συνθήκες, τα Ηνωμένα Εθνη δεν κατόρθωσαν, πράγματι, να εδραιώσουν μια παγκόσμια τάξη στον τομέα της ασφάλειας και της οικονομίας, διαδραμάτισαν ωστόσο ένα χρήσιμο ρόλο προς αυτήν την κατεύθυνση. Αδιαμφισβήτητη είναι η συνεισφορά τους στον κοινωνικό τομέα, ιδίως στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προστασίας του περιβάλλοντος. Στη σημερινή εποχή, όπου η συλλογική διαχείριση των παγκοσμίων προβλημάτων είναι περισσότερο αναγκαία απ’ ό,τι στο παρελθόν, τα Ηνωμένα Εθνη, παρά τις αδυναμίες τους, εξακολουθούν να προσφέρουν το πλέον κατάλληλο πλαίσιο δράσης. Η ενδυνάμωσή τους, ιδίως μέσω της υλοποίησης ορισμένων αναγκαίων θεσμικών μεταρρυθμίσεων (αναφερόμαστε εδώ ειδικότερα στην αναγκαία μεταρρύθμιση της σύνθεσης του Συμβουλίου Ασφαλείας, που δεν απεικονίζει τη σημερινή διεθνή τάξη πραγμάτων), θα σηματοδοτούσε ένα ακόμη άλμα για το διεθνές σύστημα.

Eμπνευση και έργο

Η ιδέα για την ΚτΕ φαίνεται να ανήκει στον Βρετανό υπ. Εξωτερικών Σερ Εντουαρντ Γκρέι.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Γούντροου Γουίλσον υιοθέτησε την ιδέα.

Τα σχέδια του Γουίλσον για την ΚτΕ επηρεάστηκαν από τον πρωθυπουργό της Ν. Αφρικής Γιαν Κρίστιαν Σματς.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ στήριξε την προσπάθεια του Γουίλσον.

Υπό την ηγεσία του Νορβηγού Φρίντχοφ Νάνσεν η Επιτροπή Προσφύγων της ΚτΕ έφερε εις πέρας έργο δίχως προηγούμενο, φροντίζοντας τους πρόσφυγες και επιβλέποντας τον επαναπατρισμό τους.

Εξελίξεις στον χρόνο που έκριναν την ΚτΕ

25.01.1919

H Συνδιάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων ενέκρινε την πρόταση για τη δημιουργία της ΚτΕ και στις 10 Ιανουαρίου 1920

ετέθη σε ισχύ η σχετική συνθήκη, ενώ στις 16 Ιανουαρίου 1920 συνεκλήθη το πρώτο της Συμβούλιο στο Παρίσι και στις 15 Νοεμβρίου 1920 η πρώτη της Συνέλευση, πλέον στη Γενεύη.

1.12.1920

Tο Συμβούλιο ενέκρινε τον διορισμό της Μόνιμης Αρμοστείας Εντολών και το ίδιο έτος ο Σερ Χέρμπερτ Σάμιουελ, διοικητής της Εντολής της Παλαιστίνης, μπήκε στη Γιάφα.

12.08.1921

H ΚτΕ κλήθηκε να διευθετήσει το θέμα της Ανω Σιλεσίας, μέρος της Πρωσίας για το οποίο στο τέλος του Α΄ Π.Π. έθεσε αξίωση η Πολωνία, έπειτα από ένα επεισοδιακό δημοψήφισμα στις 20 Μαρτίου 1921, στο οποίο το 59,6% του πληθυσμού ψήφισε υπέρ της ένωσης με τη Γερμανία (η πολωνική αφίσα από το δημοψήφισμα γράφει: «Μητέρα να με θυμηθείς. Ψηφίστε για την Πολωνία»). Επιτροπή της ΚτΕ εισηγήθηκε τη διαίρεση της Ανω Σιλεσίας μεταξύ των δύο χωρών, η οποία και πραγματοποιήθηκε με συμφωνία που υπεγράφη στις 15 Μαΐου 1922.

8.09.1926

H Γερμανία εντάχθηκε στην ΚτΕ και έγινε το πέμπτο μόνιμο μέλος του Συμβουλίου (μετά τη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ιαπωνία).

09.1931

Tμήμα της νότιας μαντζουριανής σιδηροδρομικής γραμμής στην Κίνα καταστράφηκε από τον ιαπωνικό στρατό. Οι Ιάπωνες κατηγόρησαν Κινέζους στρατιώτες για σαμποτάζ και σε «αντίποινα» κατέλαβαν ολόκληρη τη Μαντζουρία.

Η ΚτΕ απαίτησε την απόσυρση των ιαπωνικών στρατευμάτων από τη Μαντζουρία, αλλά αντ’ αυτού στις 27 Μαρτίου 1933 η Ιαπωνία απέσυρε τη συμμετοχή της στην ΚτΕ. Το σαμποτάζ έμεινε γνωστό ως επεισόδιο του Μούκντεν. Στις 21 Οκτωβρίου 1933, απέσυρε τη συμμετοχή της στην ΚτΕ και η Γερμανία.

10.1935

O Μπενίτο Μουσολίνι έστειλε 400.000 στρατεύματα να εισβάλουν στην Αβησσυνία (Αιθιοπία). Η ΚτΕ καταδίκασε την επίθεση και επέβαλε οικονομικές κυρώσεις τον Νοέμβριο του 1935, τις οποίες όμως

ήρε στις 4 Ιουλίου 1936. Στις 11 Δεκεμβρίου 1937 η Ιταλία απέσυρε τη συμμετοχή της στην ΚτΕ.

11-14.12.1939

Eλαβε χώρα η 20ή και τελευταία πριν από τον Β΄ Π.Π. Συνέλευση. Η 21η και τελική Συνέλευση, από 8 έως 18 Απριλίου 1946, ασχολήθηκε με την εκκαθάριση και τη διάλυση της ΚτΕ, η οποία έπαψε να υφίσταται στις 20 Απριλίου 1946.



Πηγή: pinokio.gr