Το πολιτικό σκάνδαλο που κλονίζει τον Ερντογάν

Από πολλές δυσκολίες έχει περάσει κατά την θητεία του ο Ερντογάν, με το σκάνδαλο των μιζών που έχει βγει στην δημοσιότητα να αποτελεί ένα ισχυρό πλήγμα για τον Τούρκο πρωθυπουργό.

Στα χρόνια της κυριαρχίας στην τουρκική πολιτική σκηνή, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αντιμετώπισε πολιτικές κρίσεις και ξεπέρασε με επιτυχία τα εμπόδια που του έβαλαν το στρατιωτικό κατεστημένο, οι δικαστές αλλά και το αντιπολιτευόμενο Κεμαλικό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα. Ωστόσο, το νέο σκάνδαλο με τις μίζες δισεκατομμυρίων δολαρίων που αγγίζει το στενό υπουργικό κύκλο φαίνεται να απειλεί σοβαρά τον μέχρι πρότινος ασφαλή πρωθυπουργικό θώκο. Ταυτόχρονα αποτελεί μία κλιμάκωση στον υπόγειο πόλεμο με τον πάλαι ποτέ μέντορά του Φετουλάχ Γκιουλέν.

Οι αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών πραγματικά προκαλούν πολιτικό σεισμό στην Τουρκία, με την κοινή γνώμη να παρακολουθεί αποσβολωμένη τις ραγδαίες και κυρίως αναπάντεχες εξελίξεις: Κάθε ημέρα βγαίνουν στο φως συγκλονιστικά στοιχεία, και ανάμεσα σε άλλους εμπλέκονται πανίσχυροι υπουργοί της κυβέρνησης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), όπως ο Εσωτερικών Μουαμέρ Γκιουλέρ, Οικονομίας Ζαφέρ Τσαγλαγιάν και ο Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Εγκεμέν Μπαγίς, καθώς και γόνοι πολιτικών.

Στο στόχαστρο βρίσκονται παράγοντες της αυτοδιοίκησης, στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος, τραπεζίτες, επιχειρηματίες προσωπικοί φίλοι του Ερντογάν, σε ένα σκάνδαλο χρηματισμού δίχως προηγούμενο.

Ο Ερντογάν απάντησε άμεσα στις αποκαλύψεις, και πέρασε μάλιστα στην αντεπίθεση: Κατήγγειλε ότι η κυβέρνησή του δέχεται «βρώμικο πόλεμο από συμμορίες που θέλουν να γίνουν κράτος εν κράτει» αφήνοντας αιχμές κατά του άλλοτε μέντορά του, πρώην ιμάμη και θεωρητικό του τουρκικού Ισλάμ Φετουλάχ Γκιουλέν και κυρίως κλιμακώνοντας μία σύγκρουση η οποία μαινόταν στο παρασκήνιο για αρκετούς μήνες, ενώ καθαίρεσε τους αστυνομικούς διοικητές που προχώρησαν στις συλλήψεις.

Θεμελιωτής του σύγχρονου Ισλάμ

Ο Γκιουλέν, ένας από τους θεωρητικούς θεμελιωτές του σύγχρονου μετριοπαθούς Ισλάμ, έγινε ευρύτερα γνωστός στην Τουρκία τη δεκαετία του 80, έπειτα από την άνοδο στην εξουσία του Τουργκούτ Οζάλ και τα «ανοίγματα» του προς τους ισλαμιστές, με αποτέλεσμα να ιδρύσει το κίνημα Χιζμέτ (σημαίνει «Υπηρεσίες»).

Το 1999 εμφανίζεται σε ένα βίντεο σε ένα βίντεο να προτρέπει τους ήδη πολυάριθμους οπαδούς του να κινηθούν «μέσα στις αρτηρίες του συστήματος χωρίς ουδείς να προσέξει την ύπαρξή σας μέχρι να φθάσετε σε όλα τα κέντρα εξουσίας».

Πριν προλάβει να πάρει δημοσιότητα το βίντεο, ο Γκιουλέν φεύγει από την Τουρκία με προορισμό τις ΗΠΑ, επικαλούμενος λόγους υγείας. Ωστόσο, όπως αποδείχθηκε μετά μάλλον γνώριζε ότι το στρατιωτικό κατεστημένο – από το οποίο αντιμετώπιζε συνεχώς προβλήματα- θα τον έβαζε στο στόχαστρο, και έτσι έγινε, αφού το 2000 θα καταδικαζόταν ερήμην σε δέκα έτη φυλάκιση γιατί προσπάθησε να αλλάξει δια της βίας το πολίτευμα της χώρας.

Χτίζοντας μία αυτοκρατορία

Κανείς όμως δεν φανταζόταν ότι αυτή η φράση του θα αποδεικνυόταν τόσο προφητική 14 χρόνια μετά... Χάρη στις συνδρομές των πολυάριθμων μελών του, το κίνημα Χιζμέτ κατάφερε να δημιουργήσει ένα δίκτυο 1000 σχολείων τόσο στην Τουρκία, όσο και σε άλλες χώρες στην Αφρική, την Μέση Ανατολή, στην Ασία, αλλά στα Βαλκάνια αλλά και τις ΗΠΑ.

Ο Γκιουλέν με αυτό τον τρόπο απέκτησε ένα ισχυρό όργανο χάρη στο οποίο η αυξήθηκε και παγιώθηκε η επιρροή του. Τα ιδιωτικά σχολεία του, ειδικά στην Τουρκία δημιουργούν ένα δίκτυο επίλεκτων επαφών, προσωπικών σχέσεων και αφοσίωσης: Εκεί ανδρώνονται οι επόμενες ελίτ που θα στελεχώσουν τον κρατικό μηχανισμό, τη δικαιοσύνη και τον στρατό της χώρας.

Παράλληλα, ο Γκιουλέν έχει χτίσει μία μικρή αυτοκρατορία που χρηματοδοτείται στην οικονομική δύναμη που διαθέτει το Χιζμέτ από το ισλαμικό κεφάλαιο που έχει συσωρεύσει τα τελευταία χρόνια. Ενδεικτικό είναι ότι το κίνημα το 2009 ήλεγχε περίπου το μισό των τουρκικών επενδύσεων στο Αζερμπαϊτζάν.

Η κατασκευαστική TDM Contracting, μία ισλαμικών συμφερόντων τράπεζα (την πρώην Asya Finans και νυν Bank Asya), δύο ασφαλιστικές εταιρείες, έναν εκδοτικό οίκο, εταιρείες υπηρεσιών εστίασης, αλλά και Μέσα Ενημέρωσης όπως οι εφημερίδες εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας Zaman και Taraf βρίσκονται είναι επιχειρήσεις συμφερόντων του κινήματος του Γκιουλέν.

Σύγκρουση δίχως όρια

Έχοντας στα χέρια του άφθονο χρήμα, αλλά και αποκτώντας με τα χρόνια μεγάλη – αν και ανεπίσημη – επιρροή στην τουρκική δικαιοσύνη, την αστυνομία, αλλά και την οικονομία ο πρώην ιμάμης και νυν βαθύπλουτος επιχειρηματίας που ζει αυτοεξόριστος στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, φαίνεται πως... ξέρει να προστατεύει καλά τον εαυτό του.

Μπορεί τα σκάνδαλα να ήταν η αιτία να ξεσπάσει ο πόλεμος, ωστόσο οι αφορμές είναι πολλές και συσσωρεύονταν τα τελευταία χρόνια, και το κίνημα Χιζμέτ από κύριο υποστηρικτή του Ερντογάν, βρέθηκε στη... σέντρα.

Η ένταση ανάμεσα είχε κλιμακωθεί και στο παρελθόν -ιδίως τον Φεβρουάριο του 2012, όταν εισαγγελείς είχαν ζητήσει να τεθεί υπό κράτηση ο Χακάν Φιντάν, πρώην σύμβουλος του πρωθυπουργού που αργότερα έγινε επικεφαλής της υπηρεσίας πληροφοριών. Ο Ερντογάν εμπόδισε την κράτησή του και την διεξαγωγή έρευνας, που σύμφωνα με ορισμένους κινήθηκε από δικαστικούς προσκείμενους στον Γκιουλέν.

Οι παρεμβάσεις του υπέρ των διαδηλωτών τον περασμένο Μάιο ενέτειναν την αντιπαράθεση, με τον Ερντογάν να απαντά με ένα νομοσχέδιο προσπαθούσε ξεκάθαρα να περιορίσει την επιρροή του Χιζμέτ:

Έβαλε σε εφαρμογή σχέδιο που προβλέπει καταργήσει τα ιδιωτικά προπαρασκευαστικά σχολεία, πολλά εκ των οποίων χρηματοδοτούνται και διοικούνται από το κίνημα, γεγονός το οποίο η κυβέρνηση λέει ότι σκοπεύει να πράξει διότι τα εκπαιδευτήρια αυτά δίνουν αθέμιτο πλεονέκτημα στους γόνους πλουσίων οικογενειών.

Το αποκορύφωμα και οι... αφορισμοί

Κάπως έτσι φτάνουμε στο αποκορύφωμα της σύγκρουσης αφού για πολλούς το σκάνδαλο που είδε το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες ήταν το σημείο όπου ο Γκιουλέν κήρυξε ανοιχτά πλέον τον πόλεμο στον Ερντογάν.

Παρότι διέψευσε οποιαδήποτε εμπλοκή, οι αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών έχουν τη σφραγίδα του. Ο προσκείμενος στο κίνημα Χιζμέτ επικεφαλής της εισαγγελίας της Κωνσταντινούπολης, διέταξε την έρευνα ένα χρόνο πριν, δίχως έχουν οποιαδήποτε γνώση τόσο το υπουργείο Δικαιοσύνης, όσο και οι μυστικές υπηρεσίες. Όλοι μάθανε για τις έρευνες όταν ξαφνικά μπήκαν αστυνομικοί στα σπίτια των εμπλεκομένων και έκαναν συλλήψεις.

Και τις αποκαλύψεις που διαδέχθηκαν το σοκ των συλλήψεων έσπευσαν να τις κάνουν φίλα προς τον Γκιουλέν ΜΜΕ, τα οποία τις τελευταίες ημέρες αφιερώνουν αρκετό από το χώρο τους για ρεπορτάζ σχετικά με τις εξελίξεις. Μάλιστα μόλις χθες ο τούρκος ιμάμης έφτασε στο σημείο να... αφορίσει τον Ενρτογάν!

Όλα αυτά συνθέτουν το σκηνικό μίας ανελέητης σύγκρουσης που πλέον εξελίσσεται στο προσκήνιο και αναμένεται να διαρκέσει για αρκετό καιρό ακόμα.

Ο φιλελευθερος Γκιουλέν, με τις απόψεις του περί μετριοπαθούς Ισλάμ και με τη μεγάλη προβολή από εγχώρια και δυτικά ΜΜΕ, έρχεται σε σύγκρουση με τον συντηρητικό Ερντογάν, ο οποίος το τελευταίο διάστημα προωθεί μία ατζέντα εξισλαμισμού της τουρκικής κοινωνίας.

Εντέλει, είναι μία αντιπαράθεση που πηγάζει από ιδεολογικές διαφορές, ή μήπως κρύβεται κάτι άλλο από πίσω; Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι εξελίξεις στο επόμενο διάστημα αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ ο τούρκος πρωθυπουργός βλέπει πίσω από τις επιθέσεις του ιμάμη «αμερικανικό» δάχτυλο, απειλώντας μάλιστα να απελάσει προσωπικό της πρεσβείας στην Άγκυρα.

Πηγή: newpost.gr